Powojniki bylinowe mogą spełniać różne funkcje w ogrodzie. Dlaczego warto je uprawiać?
Powojniki kojarzą nam się zwykle ze wspaniale kwitnącymi pnączami, pokrywającymi pergole, ogrodzenia czy altany w naszych ogrodach. I chociaż większość z nich faktycznie jest pnączami, do rodzaju Clematis zalicza się także kilka gatunków bylinowych, które pnączami już nie są. Poznaj bliżej powojniki bylinowe i dowiedz się gdzie je sadzić, jak uprawiać i co zrobić z nimi na zimę.
Autor: GettyImages
Powojnik bylinowy
Spis treści
- Czym różnią się powojniki bylinowe od pnących?
- Jak zimują powojniki bylinowe?
- Zalety powojników bylinowych
- Powojniki bylinowe - gatunki
- Wymagania powojników bylinowych: stanowisko i podłoże
- Pielęgnacja powojników bylinowych
- Cięcie powojników bylinowych
- Zastosowanie powojników bylinowych w ogrodzie
- Z czym łączyć powojniki bylinowe w ogrodzie?
Czym różnią się powojniki bylinowe od pnących?
Od klasycznych powojników pnących, gatunki bylinowe odróżniają się głównie tym, że nie mają organów czepnych i nie wspinają się po podporach ani nie owijają wokół nich swoich pędów. Niższe (np. powojnik całolistny 'Alba', 'Hanajima', 'Rosea') przybierają gęstą, kępiastą formę, wyższe (1,5-2 m, np. powojnik barszczolistny) opierają się natomiast na podporach podobnie jak róże pnące lub pokładają wprost na ziemi.
Jak zimują powojniki bylinowe?
Powojniki bylinowe w przeciwieństwie do pnących, całkowicie zasuszają swoje pędy na zimę i przechodzą w stan spoczynku, każdej wiosny rozpoczynając wegetację od nowa, podobnie jak większość bylin. Dzięki temu ich pąki kwiatowe, które tworzą się na pędach tegorocznych, nie są narażone na przemarzanie i rośliny mogą niezawodnie kwitnąć każdego roku.
Zalety powojników bylinowych
Do zalet powojników bylinowych można zaliczyć też obfite i długie kwitnienie, małe wymagania uprawowe oraz wysoką mrozoodporność. Powojniki bylinowe nie są też podatne na bardzo groźną chorobę, nękającą powojniki pnące wielkokwiatowe czyli uwiąd powojnika, który w krótkim czasie może doszczętnie zniszczyć całą roślinę.
Powojniki bylinowe - gatunki
Do najpopularniejszych powojników bylinowych należą:
- powojnik całolistny (Clematis integrifolia),
- powojnik prosty (Clematis recta),
- powojnik mandżurski (Clematis mandschurica),
- powojnik rurowaty (syn. powojnik barszczolistny, Clematis heracleifolia)
- oraz ich mieszańce i odmiany.
Autor: GettyImages
Powojnik mandżurski długo i obficie kwitnie, przyjemnie pachnie i atrakcyjnie rozrasta się
Wymagania powojników bylinowych: stanowisko i podłoże
Każdy z powyższych gatunków powojników nich ma inne walory ozdobne i inne kwiaty, ale ich wymagania uprawowe są na ogół podobne.
Większość powojników bylinowych preferuje słoneczne, ciepłe, osłonięte od wiatru stanowiska i żyzne, próchnicze, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne podłoża o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH, ale poradzą sobie też w półcieniu i na każdej przeciętnej, dobrze zdrenowanej glebie ogrodowej. Nie tolerują jedynie podłoży mokrych, gliniastych, ciężkich i zbitych, na których źle rosną, słabo kwitną i częściej chorują, a nawet zamierają.
Pielęgnacja powojników bylinowych
Powojniki bylinowe zwykle nie wymagają specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, mimo to podłoże wokół nich warto wyściółkować np. korą, co zapobiegnie nadmiernemu wysychaniu gleby i ograniczy rozwój chwastów.
Ponieważ powojniki bylinowe kwitną bardzo obwicie przez cały sezon, wiosną warto je również zasilić nawozem długo działającym lub nawozem z przewagą potasu (dla roślin kwitnących), który korzystnie wpływa na rozwój kwiatów i wiązanie się nowych pąków kwiatowych.
Wyższe odmiany i gatunki powojników bylinowych w porze kwitnienia mogą też potrzebować podpór lub podwiązywania, chyba, że są prowadzone jako typowe rośliny okrywowe.
Autor: GettyImages
Powojnik bylinowy
Cięcie powojników bylinowych
Powojniki bylinowe po sezonie wegetacyjnym zasuszają część nadziemną i zimują w postaci znajdujących się pod ziemią pąków śpiących, dlatego wiosną każdego roku należy całkowicie ściąć je tuż nad ziemią.
Po kilku latach uprawy, pędy niektórych powojników mogą jednak zdrewnieć u podstawy, dlatego wiosną nie należy ich już ścinać, a jedynie skrócić do wysokości 5-10 cm nad ziemią, usuwając przy okazji wszystkie obumarłe części rośliny.
Przeczytaj też: Jak zadbać o rabaty bylinowe na wiosnę?
Zastosowanie powojników bylinowych w ogrodzie
Powojniki bylinowe nie są tak popularne jak ich pnący kuzyni, jednak ze względu na wytrzymałość, łatwość uprawy i duże walory ozdobne, z pewnością zasługują na znacznie większą uwagę, tym bardziej, że w ogrodzie mogą mieć cały szereg zastosowań.
- Wyższe powojniki bylinowe, jak np. odmiany 'Alionushka', 'Duchess of Albany', 'Rooguchi', 'Heather Herschel', 'Cassandra', 'Strawberry Fields' czy 'Inspiration Zoin', sprawdzają się jako rośliny wypełniające między wysokimi krzewami i bylinami lub okrywające pergole, ogrodzenia i altany, na których mogą wspierać swoje pędy (wtedy jednak wymagają podwiązywania, aby mogły utrzymać się na podporach).
- Niższe powojniki bylinowe mogą natomiast z powodzeniem pełnić rolę roślin okrywowych. Nadają się też na obwódki rabat lub jako wypełnienie kompozycji z bylin i krzewów. Dobrze wyglądają także wzdłuż ogrodzeń, parkanów, altan, ścian budynków i ogrodowych schodów. Sadzone na murkach, malowniczo przewieszają swoje ukwiecone pędy na zewnątrz, stając się wspaniałą ozdobą ogrodu. Niższe powojniki bylinowe nadają się także uprawy w donicach na balkonach i tarasach.
Z czym łączyć powojniki bylinowe w ogrodzie?
Poszczególne gatunki i odmiany powojników bylinowych mogą różnić się pokrojem oraz barwą i wielkością kwiatów, dlatego warto wybrać takie, które będą pasowały do kolorystyki i pokroju sąsiadujących roślin. Te, których kwiaty są bardzo liczne, ale drobne i białe (np. powojnik prosty), świetnie sprawdzą się w towarzystwie roślin o ciemnych liściach lub kwiatów w intensywnych kolorach, gdyż doskonale rozjaśnią i stonują kompozycję, tworząc wokół roślin białą, zwiewną chmurkę.
Z kolei gatunki i odmiany o większych, kolorowych kwiatach, mogą stanowić jeden z elementów barwnej kompozycji rabatowej bądź pełnić rolę solitera posadzonego w dużej donicy na balkonie lub tarasie.
Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator
Podłoże powinno być żyzne, przepuszczalne, ale stale wilgotne. Roślina mrozoodporna. Do stosowania przy podporach wolnostojących lub przyściennych oraz w dużych pojemnikach.
