Zaraza ziemniaczana - co atakuje? Czym pryskać? Jak zwalczyć zarazę ziemniaczaną?
Zaraza ziemniaczana to jedna z najgroźniejszych chorób roślin psiankowatych. Prowadzi do zmniejszenia plonów, a nawet do zniszczenia całych upraw tych roślin. Dzięki odpowiedniej pielęgnacji można ustrzec się porażenia roślin psiankowatych przez zarazę ziemniaka lub ograniczyć ryzyko pojawienia się patogena do minimum.
Spis treści
- Zaraza ziemniaczana - co atakuje?
- Objawy zarazy ziemniaczanej
- Jak walczyć z zarazą ziemniaczaną?
- Czym zwalczyć zarazę ziemniaczaną?
Zaraza ziemniaczana - co atakuje?
Zaraza ziemniaka, groźna choroba wywołana przez Phytophthora infestans (patogena grzybopodobnego), należy do grupy chorób zwanych fytoftorozami. Oprócz ziemniaka poraża także inne gatunki roślin z rodziny psiankowatych: np. pomidory, oberżynę.
Zaraza ziemniaczana niszczy części nadziemne roślin oraz bulwy i owoce, zarówno podczas wegetacji, jak i po zbiorze plonów. Patogen wytwarza jednokomórkowe zarodniki, przenoszone przez wiatr na inne rośliny.
Objawy zarazy ziemniaczanej
Jeśli roślina zostanie porażona przez zarazę ziemniaka, to na brzegach liści pojawiają się wodniste, na początku żółtawobrunatne, później brunatne plamy, które stopniowo się powiększają.
Gdy na dworze jest wilgotno na dolnej stronie liści pojawia się biały nalot, który w czasie suchej pogody może zanikać, ale liście zasychają i marszczą się. Brunatne plamy i biały nalot grzybni pojawia się także na łodygach. Choroba szybko rozprzestrzenia się, przenosząc się na wszystkie nadziemne organy rośliny.
Na bulwach ziemniaka objawy pojawiają się dopiero w okresie zbioru albo podczas przechowywania. Widoczne są nieregularnego kształtu szarosine plamy oraz wgłębienia, pod którymi miąższ bulwy przebarwia się na rdzawobrunatny kolor i zaczyna gnić. Początkowo gnijąca część bulwy jest twarda, później jednak wskutek zakażenia innymi drobnoustrojami staje się mokra i miękka.
Na pomidorach brunatne, nekrotyczne przebarwienia występują także na zawiązkach owoców. Na większych, ale wciąż niedojrzałych owocach tworzą się wypukłe, twarde plamy. Owoce gniją i przedwcześnie opadają. Nie nadają się do spożycia. W ciągu kilku dni zaraza ziemniaczana może doprowadzić do zamierania roślin a nawet całej plantacji (do 90 proc.).
Autor: www.thinkstockphotos.com
Objawy porażenia zarazą ziemniaka na liściach pomidorów
Jak walczyć z zarazą ziemniaczaną?
W ochronie pomidorów przed zarazą ziemniaka ważne są działania profilaktyczne. Poniższe działania pomogą w walce z zarazą ziemniaczaną:
- dokładne oczyszczanie miejsca uprawy roślin po zakończeniu sezonu wegetacyjnego;
- regularne odkażanie bądź wymiana ziemi w uprawie pod osłonami oraz w uprawie pojemnikowej (na balkonie czy tarasie);
- unikanie sadzenia ziemniaków i pomidorów w niedalekim sąsiedztwie - to niemal pewnik wystąpienia zarazy ziemniaczanej, która najpierw zaatakuje ziemniaki, a potem przeniesie się pomidory;
- utrzymanie cyklu zmianowania w warzywniku (pomidorów nie powinno się uprawiać po innych gatunkach psiankowatych). Jeśli jest taka możliwość, warto także zachować 3-4 przerwę przez posadzeniem ich na tym samym zagonie;
- stosowanie nawozów ze zwiększoną ilością wapnia i jednego z najważniejszych dla pomidora mikroelementów – boru. Nie można natomiast przesadzać ze stosowaniem nawozów azotowych (w nadmiarze są niekorzystne zarówno dla rośliny, jak i podłoża - powodują zasolenie);
- tunele i namioty foliowe trzeba regularnie wietrzyć;
- rośliny należy nawadniać w taki sposób, aby nie moczyć liści i owoców;
- należy wybierać odmiany mało podatne na zarazę ziemniaka, w przypadku ziemniaków duże znaczenie ma jakość sadzeniaków;
- rośliny nie mogą rosnąć w zbyt dużym zagęszczeniu, liście poszczególnych krzewów nie powinny się ze sobą stykać;
- warto usuwać dolne liście pomidorów, gdy owoce znajdujące się na najniższej położonych gronach zaczną już dojrzewać. Regularnie powinno się także usuwać drobne pędy wyrastające z kątów liści (są niepotrzebne – osłabiają plonowanie i powodują nadmierne zagęszczenie);
- chorobie sprzyjają częste opady deszczu i umiarkowane temperatury (15-18 st. C). W uprawie balkonowej pomidory można chronić przenosząc je podczas opadów do pomieszczenia;
- w uprawie hobbystycznej dobry rezultat można uzyskać przez podlewanie roślin gnojówką ze skrzypu, zawierającą krzemionkę. W ten sposób można wzmocnić pomidory i jednocześnie ochronić je przed chorobami. Preparat można również stosować dolistnie – trzeba jednak uważać, aby nie moczyć roślin za często i w chłodne dni;
- profilaktycznie warto wykorzystywać także ekologiczne preparaty z pokrzywy, cebuli i czosnku.
Czym zwalczyć zarazę ziemniaczaną?
Zarazę ziemniaczaną w początkowym etapie rozwoju można skutecznie zwalczać z użyciem chemicznych środków ochrony roślin. Jeśli na naszej lub sąsiedniej działce choroba pojawiła się na ziemniakach, to znak, że należy zastosować silne, doraźne środki. Często zabiegi wykonuje się na sadzonkach po 5-6 tygodniach od siewu (w ten sposób pomidory chroni się także przed innymi chorobami).
Do polecanych fungicydów zwalczających zarazę ziemniaka należą: Acrobat, Amistar, Miedzian, Cabrio Duo i Polyram. Ilość preparatu i częstotliwość wykonania zabiegu zależą od konkretnego środka. Najczęściej jednak opryskiwanie wykonuje się 2-3-krotnie (z 7-dniową przerwą). Warto przy tym preparaty stosować naprzemiennie. W uprawach ekologicznych dość skuteczne są także ekstrakty z grejpfruta (Biosept, Grevit). Jeśli choroba znajduje się zaawansowanej fazie, pozostaje wykopać i spalić sadzonki. W żadnym wypadku nie powinno się ich umieszczać w kompostowniku.
Przeczytaj też:
