Strefy mrozoodporności (strefy klimatyczne USDA)
Strefy mrozoodporności (strefy klimatyczne USDA)
Pierwotnie strefy mrozoodporności (strefy klimatyczne USDA) zostały wyznaczone w 1960 roku, dla terenu Stanów Zjednoczonych, przez Departament Rolnictwa USA (United States Department of Agriculture, w skrócie USDA, stąd ich nazwa). Wyznaczono je na podstawie średniej rocznej temperatury minimalnej, właściwej dla danego obszaru. Służyły one prawidłowemu doborowi roślin i rozplanowaniu nasadzeń roślinnych, tak, aby zminimalizować straty, spowodowane zimowymi spadkami temperatur i wymarzaniem.
Z czasem strefy mrozoodporności zostały zaadaptowane dla terenów Europy (w tym Polski), przez W. Heinzego i D.Schreibera. Na podstawie ich wytycznych zostały stworzone mapy mrozoodporności dla poszczególnych regionów Polski.Aby dobrze rozplanować nasadzenia roślinne, należy znać strefę klimatyczną terenu, na którym planujemy nasadzenia roślinne oraz numer strefy przyporządkowany dla danej rośliny (można go znaleźć w opisach poszczególnych roślin). W praktyce numer strefy, zamieszczony przy każdej roślinie, informuje o stopniu jej przystosowania do znoszenia niskich temperatur, tzn. im większy numer, tym mniejsza mrozoodporność i tym samym większa wrażliwość na mróz. Sadząc rośliny w danej strefie klimatycznej, najlepiej wybierać gatunki przyporządkowane do danej strefy, lub oznaczone wyższym numerem strefy. Wówczas możemy mieć pewność, że rośliny te bez szkody przezimują na danym terenie. Wybierając rośliny oznaczone niższym numerem strefy – ryzykujemy ich uszkodzenia mrozowe lub całkowite przemarzniecie zimą.Na przykład, jeśli zakładamy nasadzenia na terenie oznaczonym jako strefa 6B, wybieramy rośliny przypisane do strefy 6B lub ze strefy chłodniejszej (np. 6A, 5B, 5A itd.). Sadząc rośliny należące do strefy 7A, 7B, 8A, 8B itd. – ryzykujemy ich zmarznięcie).W Polsce najkorzystniejsze warunki cieplne panują w strefie 7B (północno-wschodni obszar województwa zachodniopomorskiego), gdzie bezpośrednia bliskość morza i wpływ klimatu morskiego obniża temperatury zimą i wydłuża okres wegetacji.Najbardziej niekorzystne warunki termiczne panują w Polsce w strefie 5B (południowo-zachodnia część województwa małopolskiego, w okolicach Kościeliska oraz wschodnie rubieże kraju, na wschód od Węgorzewa, przez Augustów, do terenów na południowy-wschód od Białegostoku). Obserwuje się tam wpływ zimniejszych stref klimatycznych i uprawa bardziej wrażliwych na spadki temperatur roślin może być niemożliwa.Pamiętać należy jednak, że strefy mrozoodporności to nie wszystko, są to bowiem ustalenia umowne i orientacyjne, na podstawie uśrednionych danych. W poszczególnych latach temperatury zimowe mogą bowiem różnić się znacznie, a zimowanie roślin zależy również od innych czynników, takich jak wielkość i długość zalegania pokrywy śnieżnej, wilgotności powietrza, nasłonecznienie, siła wiatru itp. Dodatkowo w obrębie każdej strefy mogą wystąpić tereny o własnym, specyficznym mikroklimacie, który będzie różnił się nieco od temperatur przyporządkowanych dla danej strefy. W związku z tym temperaturę maksymalną i minimalną każdej strefy należy traktować orientacyjnie.
