Sposób na skarpę w ogrodzie: murki oporowe
Urozmaicona rzeźba terenu podnosi walory ogrodu, ale może też być źródłem problemów. Zwłaszcza, jeżeli różnice terenu są znaczne, a miejsca w ogrodzie niewiele. Wówczas skarpy najlepiej umocnić murkami oporowymi.
Murki oporowe zajmują znacznie mniej miejsca niż skarpy o naturalnym stoku. Jeśli zostaną rozmieszczone w przemyślany sposób, dobrze zorganizują przestrzeń ogrodu. Mogą służyć jako siedziska czy obramowanie rabat, a obsadzone roślinnością będą przypominać wiszące ogrody. Samodzielnie możemy wykonywać murki do wysokości 120 cm. Wyższe wymagają wzmocnienia, a więc i porady specjalisty (na przykład konstruktora), bo trzeba obliczyć napór powstrzymywanych mas ziemi. Warto się wtedy zastanowić, czy nie lepiej zamiast jednego wysokiego murka zrobić na skarpie kilka niższych.
Murki kamienne
Murki suche, czyli układane z kamieni bez zaprawy, wyglądają lekko i naturalnie - zwłaszcza jeżeli w szczelinach posadzimy rośliny. Łatwo jest je ułożyć i w razie potrzeby szybko rozebrać. Mogą być zrobione z każdego rodzaju kamieni naturalnych łamanych (najlepiej sortowanych) lub ciosów kamiennych. Na murki suche nie nadają się otoczaki, bo trudno je do siebie dopasować. Murki do wysokości 50 cm nie muszą mieć fundamentu - wystarczy, że pierwszą warstwę zagłębimy w gruncie na głębokość 10-20 cm. Murki wyższe posadawiamy na fundamencie z ubitego żwiru lub tłucznia albo z chudego betonu grubości 20-30 cm (pierwsza warstwa kamieni także powinna być zagłębiona). Co drugą lub trzecią warstwę budujemy z dużych kamieni (szerokości murka) i co 1-2 m murek wiążemy ze skarpą kamieniem wpuszczonym w głąb gruntu. Przy układaniu murków wyższych niż 80 cm lub gdy kamienie są zaokrąglone, trzeba całą konstrukcję od strony skarpy wzmocnić zaprawą cementową (1 część cementu na 3 części piasku), ale tak by nie była widoczna od strony lica murka. Jeżeli zamierzamy obsadzić murek roślinami, musimy pozostawić między kamieniami 5-15-centymetrowe poziome szczeliny o spadku w kierunku skarpy. Szczeliny wypełniamy żyzną ziemią. Taką samą ziemię układamy między murkiem a skarpą, warstwą grubości 20-30 cm, tam, gdzie będą sięgać korzenie roślin. Teren powyżej murka nie powinien mieć większego nachylenia niż 10%. W przeciwnym razie spływająca woda mogłaby wymywać ziemię zza murka.
Kamienne murki w ogrodzie. ZDJĘCIA – pomysły na ogrodowe murki z kamienia >>>
Murki murowane są bardziej wytrzymałe niż układane na sucho. Można je wykonywać nawet z otoczaków. Posadawiamy je na betonowym fundamencie. Jeżeli murek wykonujemy z nasiąkliwego materiału (wapienie, piaskowce), to konieczne jest ułożenie na fundamencie izolacji poziomej. Do wiązania używamy zaprawy cementowej. Po ułożeniu każdej warstwy wolne przestrzenie wypełniamy zaprawą i mniejszymi kamieniami. Spoiny uzupełniamy zaprawą do spoinowania - najlepiej po upływie 2 tygodni od zbudowania całego murka i po wypełnieniu przestrzeni między murkiem a skarpą żwirem lub tłuczniem warstwy odsączającej. Uwaga! Wodę można też odprowadzić przed lico murka umieszczonymi 15 cm nad ziemią sączkami, rurkami lub pozostawionymi w murze otworami.
Modne gabiony. Co i jak można zbudować z gabionów w ogrodzie >>>
Budowę zaczynamy od narożników, w których umieszczamy największe kamienie. W dolnej części murka układamy duże kamienie. Kamienie kładziemy na płask (kamienie kolejnych warstw powinny się ze sobą stykać jak największą powierzchnią) z lekkim nachyleniem w kierunku skarpy. Wolne przestrzenie między kamieniami każdej warstwy wypełniamy ziemią (w murkach suchych) lub zaprawą (w murowanych) oraz małymi kamieniami. Zwracamy uwagę na to, by pionowe szczeliny między kamieniami nie przechodziły przez więcej niż dwie kolejne warstwy.
Autor: Andrzej Szandomirski
Oryginalny murek z warstwowo ułożonych płaskich kamieni ma wyraźną fakturę, ponieważ spoiny nie do końca wypełniono zaprawą
Murki betonowe
Murki z bloczków i pustaków betonowych rozmaitych barw i kształtów, stosuje się coraz częściej. Łatwo je wykonać samodzielnie. Można kształtować z nich dowolne formy ścian - także krzywizny. Można też obsadzić je roślinami. Z bloczków betonowych możemy wykonać murki oporowe układane na sucho do 120 cm wysokości, a z pustaków - murki do wysokości 200 cm. Pierwszą warstwę pustaków wypełniamy żwirem, a kolejne - ziemią.Murki betonowe muszą mieć fundament. Na fundamencie układamy 3-centymetrową warstwę zaprawy cementowej, a na niej pierwszą warstwę pustaków lub bloczków. Ważne jest, aby je dokładnie wypoziomować. Murki z betonu układanego w deskowaniu są najtrwalsze. Takie murki można obłożyć płytami kamiennymi, ceramicznymi, pokryć kruszywem albo mozaiką.
Beton w ogrodzie. Zastosowanie elementów betonowych w ogrodzie [Inspiracje] >>>
Ścianki z ułożonych poziomo desek buduje się łatwo. Deski przybijamy do pionowych mocnych krawędziaków ustawionych w wykopie na warstwie tłucznia i ustabilizowanych betonem i kamieniami (w każdym krawędziaku umieszczamy pręt zbrojeniowy i wpuszczamy go w beton). Wszystkie drewniane elementy użyte do budowy ścianki muszą być zaimpregnowane.
- Murki murowane i betonowe posadawia się na betonowym fundamencie grubości 20-50 cm (im wyższy murek i im bardziej spoisty grunt, tym grubszy fundament). Na gruntach słabo przepuszczalnych fundament układa się na 20-30-centymetrowej warstwie tłucznia lub gruboziarnistego żwiru.
- Jeżeli przy murku ma być trawnik, warto wysunąć fundament lub kamień w jego stronę - ułatwi to późniejsze koszenie trawy.
- Jeśli grunt jest słabo przepuszczalny, trzeba wykonać za murkiem lub ścianką drewnianą warstwę odsączającą z 15-30 cm gruboziarnistego żwiru lub tłucznia. Podobne odsączenie warto też zrobić na gruncie przepuszczalnym, choć nie jest to konieczne. W murkach murowanych i betonowych na dnie warstwy odsączającej wzdłuż całego murka należy ułożyć sączki drenarskie zbierające wodę. Jej nadmiar można odprowadzić do studni chłonnej albo przed lico murka (15 cm nad ziemią umieszczamy w murku sączki lub metalowe rurki albo po prostu podczas murowania pozostawiamy otwory odpływowe).
- W długich murkach murowanych i betonowych należy co około 10 m pozostawiać szczeliny dylatacyjne szerokości 1-3 cm.
- Lico niewysokiego murka może być pionowe, murki wyższe niż 80 cm powinny być pochylone w stronę skarpy o 10-15%, natomiast wszystkie murki suche, niezależnie od wysokości, powinny być pochylone w stronę skarpy.
- Szczyt murka lub ścianki drewnianej powinien znajdować się nieco nad gruntem. Zapobiegnie to przelewaniu się wody przez murek i niszczeniu go przez spływającą wodę. Grubość murka kamiennego powinna być większa niż 1/5 jego wysokości i nie mniejsza niż 30 cm.
