Pompa ciepła. 9 zasad montażu ogrzewania z pompą ciepła

2007-05-09 2:00

O pompach ciepła słyszy się i mówi bardzo dużo, głównie za sprawą wzrostu kosztów ogrzewania tradycyjnymi systemami grzewczymi. Warto więc na poważnie zastanowić się nad jej instalacją. Należy tylko zwrócić uwagę na jej prawidłowe wykonanie. Dobrze zamontowany system z pompą ciepła będzie nam służył przez długi czas i dostarczał taniego ciepła. Zobacz, jak uniknąć błędów podczas montażu systemu ogrzewania z pompą ciepła.

Zasady montażu pompy ciepła
Autor: Andrzej T. Papliński

Jak skutecznie przepompować ciepło do instalacji c.o.

Wśród nietradycyjnych systemów wytwarzania energii cieplnej pompa ciepła zajmuje jedną z najpoważniejszych pozycji. Często traktuje się ją jako źródło energii cieplnej, a to błąd. System grzewczy z pompą ciepła składa się bowiem przynajmniej z trzech elementów:

  • głównego źródła energii w postaci ciepła pochodzącego z promieniowania słonecznego zgromadzonego w środowisku naturalnym;
  • pompy ciepła "przepompowującej" to ciepło na wyższy, użyteczny poziom temperatury. Potrzebna do tego energia, najczęściej elektryczna, jest również przetwarzana na ciepło;
  • odbiornika ciepła, którym są najczęściej wewnętrzna instalacja grzewcza i podgrzewacz ciepłej wody użytkowej.

Podstawową zaletą systemu grzewczego z pompą ciepła jest oszczędność kosztów ogrzewania, dodatkową zaś - jej ekologiczność, ale ta dla większości inwestorów ma marginalne znaczenie.

Jak uniknąć błędów podczas doboru i montażu ogrzewania z pompą ciepła

Nieznajomość podstawowych zasad może prowadzić do powstania licznych błędów podczas realizacji systemów grzewczych z pompami ciepła już w pierwszej fazie, czyli przy podpisywaniu umowy.

Zasada 1. Wielkość działki
Wydajność wymiennika gruntowego zależy głównie od rodzaju i wilgotności gruntu. Wydajność cieplna gruntu, po uwzględnieniu współczynnika COP pompy ciepła, wynosi od 12,5 W/m2 - dla gleby suchej i piaszczystej - do 40 W/m2 - dla nasączonej wodą. Z tego wynika, że do ułożenia kolektora płaskiego do pompy zaopatrującej w ciepło nowoczesny, dobrze zaizolowany dom o współczynniku zapotrzebowania ciepła wynoszącym 55 W/m2 potrzebna jest działka o powierzchni 4,5-1,5 raza większej od powierzchni ogrzewalnej domu. W praktyce powinna to być powierzchnia co najmniej trzykrotnie większa, gdyż nawet wtedy, gdy grunt jest wilgotny, nie ma pewności, że taki będzie w dłuższym okresie. Zagęszczenie wykopów pod nowo powstające budynki, zwłaszcza na byłych terenach rolnych, bardzo często zmienia stosunki wodne gruntu.

Zasada 2. Nad kolektorem - najlepiej trawnik
Powierzchnia przeznaczona pod kolektor gruntowy po jego ułożeniu nie może być pokryta utwardzoną nawierzchnią, zadrzewiona ani przewidziana pod uprawy. Praktycznie powinien to być trawnik.

Zasada 3. Szczelna instalacja
Szczelność jest wprawdzie ważnym elementem każdej instalacji, lecz w instalacjach, w których zlokalizowanie nieszczelności jest prawie niemożliwe (a taką jest wymiennik gruntowy), powinna odgrywać najważniejszą rolę. Dlatego przy układaniu kolektora należy wykluczyć jakiekolwiek połączenia złączkami gwintowanymi PE, a połączenia zgrzewane dopuszczać jedynie w wyjątkowych przypadkach. Złączki gwintowane są wprawdzie droższe od zgrzewanych, ale drogie jest także urządzenie do zgrzewania rur PE i nie każdą małą firmę lub indywidualnego instalatora na nie stać. Instalacja z połączeniami gwintowanymi może wprawdzie przy odrobinie szczęścia być szczelna, jednak w prawidłowo wykonanych instalacjach nie można liczyć na szczęśliwy zbieg okoliczności.

Zasada 4. Kolektor gruntowy w gruncie rodzimym, a nie w nasypie
Niezabezpieczone przed obsuwaniem się skarpy nasypu mogą się osuwać w trakcie eksploatacji, zwłaszcza po intensywnych ulewach. W efekcie może dojść do odkrycia kolektora.

Zasada 5. Uzupełnianie ubytków glikolu

Ubytków mieszaniny w kolektorze nie wolno uzupełniać wodą. W razie wystąpienia nieszczelności i stwierdzenia spadku ciśnienia statycznego w kolektorze nie wolno uzupełniać ubytków mieszaniny wody z glikolem czystą wodą. Można bowiem w ten sposób doprowadzić do zmniejszenia stężenia glikolu, a w konsekwencji - w przypadku obniżenia się temperatury zewnętrznej - do zamarznięcia czynnika wewnątrz kolektora i jego zniszczenia.

Zasada 6. Uzgodniony projekt
Projekt wymiennika gruntowego powinien być uzgodniony z dystrybutorem pompy ciepła. To ułatwi ewentualne poszukiwanie przyczyn nieosiągania przez system grzewczy oczekiwanych efektów.

Zasada 7. Inwentaryzacja powykonawcza
Wybudowany kolektor przed zasypaniem ziemią powinien być sfotografowany, a jego przebieg naniesiony na powykonawczym planie geodezyjnym.

Zasada 8. Kolektor niedaleko budynku
Umieszczenie kolektora w znacznej odległości od budynku wymaga zastosowania pompy obiegu solanki o większej wydajności. Pobierana przez nią energia elektryczna niezbędna do zasilania wpłynęłaby na znaczne zmniejszenie współczynnika COP całego systemu z pompą ciepła, zwłaszcza w mniejszych obiektach.

Zasada 9. Kiedy nie warto
Układanie kolektora płaskiego na zagospodarowanych działkach z wybudowanym wcześniej domem nie jest zalecane. Zakres koniecznych do wykonania robót ziemnych jest wtedy olbrzymi, a przywrócenie uprzedniego stanu bardzo kosztowne.

Zdaniem eksperta

Montaż pompy ciepła

Czy wykonanie odwiertów pod kolektory pionowe wymaga specjalnego projektu prac geologicznych i ich rejestracji w jakimś urzędzie?

Wykonanie odwiertów zleca się firmie specjalistycznej, w której zakres wchodzą wszystkie wyżej wymienione czynności.

Czy pompę ciepła można zamontować na poddaszu domu?

Jednostka wewnętrzna powietrznej pompy ciepła, z powodu cichej pracy, nie musi być montowana w piwnicy, jednak gdy wymagane jest wspomaganie hydrauliczne, to należy ją zamontować w pobliżu tego generatora ciepła.

Natomiast miejsce zamontowania jednostki zewnętrznej pompy ciepła należy tak wybrać , aby drgania i efekty dźwiękowe nie były uciążliwe dla inwestora lub jego sąsiadów. Stąd zalecenie montażu na niezależnym podłożu, z osłoną dźwiękową do strefy nocnej w kierunku do sąsiada.

Kwestie montażu wyjaśnia Andrzej Grasza, kierownik ośrodka szkoleniowego firmy De Dietrich