Detektor ruchu w systemie alarmowym, czyli jak działa czujka ruchu i na co uważać
Czujki ruchu są podstawowym elementem systemów alarmowych zarówno przewodowych, jak i bezprzewodowych. W tej grupie rozróżniamy detektory pasywne i aktywne. Zobacz, czym róznią się czujki i na co zwrócić szczególną uwagę podczas użytkowania.
Pasywne czujki ruchu (PIR)
Pasywne czujki ruchu reagują na promieniowanie w paśmie dalekiej podczerwieni i wykrywają zmiany promieniowania cieplnego. Są wyposażone w soczewkę, która kształtuje obszar działania w zależności od typu soczewki, różnicując czujki na szerokokątne, kurtyny poziome i kurtyny pionowe. Wejście lub wyjście człowieka albo zwierzęcia z sektora jest przez nie wykrywane jako zmiana promieniowania cieplnego.
Detektor najlepiej wykrywa ruch człowieka przecinający pod kątem prostym sektory wykrywania. Ponieważ ciało ludzkie izolowane przez ubranie emituje ciepło z różną intensywnością (najcieplejsza jest głowa, najzimniejsze są nogi), czujki PIR potrafią rozróżnić promieniowanie podczerwone wysyłane przez poruszającego się człowieka od promieniowania nieruchomych przedmiotów.
Mogą mieć także wbudowany mikrofon do nasłuchu odgłosów w strzeżonym pomieszczeniu. Jedna czujka naścienna może kontrolować od 140 do 200 m2 powierzchni pomieszczenia, a czujka o kącie obserwacji 360o – nawet 300 m2.
Rejon kontrolowany reguluje się pionowymi ruchami głowicy, a zasięg czujki naściennej – ruchami poziomymi. Zależy on od typu czujki i może wynosić nawet 24 m.
Coraz powszechniej stosuje się też czujki kurtynowe o płynnej zmianie długości ogniskowej, co pozwala na lepszą ochronę niezależnie od odległości poruszającego się obiektu. Czujka umieszczona nad drzwiami do chronionego pomieszczenia reaguje na każdą wchodzącą osobę. Jeśli w domu jest zwierzę, można wybrać czujki ignorujące obecność obiektów o niewielkiej masie, dzięki czemu zwierzę będzie się mogło poruszać po chronionej przestrzeni również wtedy, gdy alarm będzie uzbrojony.
Dostępne w sprzedaży pasywne czujki ruchu mogą być bardzo różnej jakości i w różnej cenie. Najtańsze mają zwykle również mniejszą czułość niż te markowe, dobrej jakości.
Pasywna czujka ruchu – na co uważać?
- Czujka nie może wisieć bezpośrednio nad grzejnikiem lub innym źródłem ciepła, lecz w odległości co najmniej 1,5 m od niego.
- Światło słoneczne nie powinno padać bezpośrednio na jej soczewkę.
- Żaden sektor wykrywania czujki nie powinien obejmować miejsc o znacznej różnicy temperatury.
- Czujka nie może być umieszczona w pobliżu źródeł pary wodnej lub strumienia ciepłego powietrza, na przykład z kuchni lub pralni.
- Do ochrony nieszczelnych okien nie należy stosować czujek kurtynowych.
- Przedmioty ruchome muszą być oddalone od soczewki czujki co najmniej o 3 m.
- Czujka powinna być zainstalowana stabilnie na podłożu niepowodującym wibracji.
Aktywne czujki
Aktywne czujki do wykrywania poruszających się obiektów wykorzystują fale elektromagnetyczne (mikrofale) oraz efekt Dopplera, czyli zmianę częstotliwości fali na skutek zmiany wzajemnego położenia źródła fali i jej odbiornika.
Odbiornikiem w normalnych warunkach są stałe przedmioty w zasięgu działania czujki. Człowiek pojawiający się w tej przestrzeni powoduje zmianę częstotliwości odbitej fali. Nadajnik i odbiornik są umieszczone w czujce obok siebie.
Nadajnik emituje fale o określonej częstotliwości, odbiornik odbiera falę odbitą od ścian, podłogi i sufitu. Jeżeli w pomieszczeniu nie ma poruszającego się obiektu, częstotliwość fali odbitej jest identyczna jak emitowanej przez nadajnik. Gdy w pomieszczeniu znajdzie się ruchomy obiekt, część fali odbije się wcześniej od niego i odbiornik zarejestruje wzrost częstotliwości.
Czujki mikrofalowe najlepiej wykrywają ruch w kierunku do i od czujki. Ponieważ mikrofale przenikają przez plastik, drewno, szkło i cienkie przegrody, można je zamontować w miejscach niewidocznych dla intruza, na przykład za cienką ścianą lub za oknem chronionego pomieszczenia. Główną zaletą czujek mikrofalowych w porównaniu z czujkami PIR jest ich niewrażliwość na zmiany temperatury otoczenia lub poruszającego się obiektu, wadą – wyższa cena.
Mikrofalowa czujka aktywna – na co uważać?
- Takie detektory trzeba instalować jak najdalej od okien i drzwi, ponieważ mogą wychwytywać ruch poza chronionym pomieszczeniem.
- Nie należy ich montować w pomieszczeniach znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie ruchliwej ulicy, bo przemieszczające się nią pojazdy mogą zakłócać ich pracę.
- Czujka powinna być umieszczona z dala od urządzeń elektrycznych, chyba że ma filtr blokujący sygnały o częstotliwości 50 Hz.
- W jednym pomieszczeniu nie należy stosować dwóch czujników mikrofalowych o takiej samej częstotliwości, ponieważ mogą wzajemnie zakłócać swoje wskazania.
Czujki dualne
Czujki dualne stanowią barierę trudniejszą do pokonania dla potencjalnego intruza niż czujki pasywne czy aktywne. Dzięki wykorzystaniu dwóch rodzajów detekcji, łączą cechy czujników PIR i aktywnych, są bardziej skuteczne i mniej podatne na zjawiska wywołujące fałszywe alarmy.
Wysyłają sygnał do centrali alarmowej wtedy, gdy oba czujniki zarejestrują niepokojące zmiany jednocześnie lub każdy z nich osobno, ale w określonej konfiguracji. Warto je stosować, gdy istnieje obawa, że w chronionym pomieszczeniu mogą wystąpić czynniki mogące zakłócić działanie czujek podczerwieni (na przykład wahania temperatury).
