Dom podpiwniczony. Jak wykonać ocieplenie piwnicy i hydroizolację ścian piwnicznych?
Jeżeli decydujesz się na dom z piwnicą, musisz go wybudować zgodnie z obecnymi standardami. Ważne jest ocieplenie piwnicy oraz wykonanie szczelnej hydroizolacji ścian piwnicznych.
Autor: Andrzej T. Papliński
Przejścia instalacji kanalizacyjnej i wodnej są osadzone w kołnierzach uszczelniających, aby powłoka izolacji zewnętrznej tworzyła ciągłą warstwę. Powłokę z emulsji asfaltowej ułożonej od zewnątrz wyprowadzono ponad poziom gruntu
Domy z piwnicą są dzisiaj budowane rzadziej, a w każdym razie rzadkością są projekty gotowe domów podpiwniczonych. Niewątpliwie prościej jest budować bez piwnicy. Jednak wielu inwestorów ma małe działki, więc piwnica często bywa potrzebna z braku miejsca na pomieszczenia gospodarcze. Niekiedy decydują warunki terenu. Gdy działka ma znaczny spadek, budowa piwnicy może być opłacalna. Zwłaszcza kiedy różnica poziomów na długości domu przekracza 1,2 m. W przypadku gdy budynek jest tak posadowiony, że między poziomami pomieszczeń położonych po przeciwległych stronach jest różnica kondygnacji, może się opłacać budować piwnicę, przynajmniej pod częścią domu od strony opadającego terenu. Koszt budowy piwnicy jest zbliżony do kosztu wybudowania pełnowartościowych pomieszczeń na kondygnacjach nadziemnych. Ściany w piwnicy mają większą wytrzymałość niż te nad ziemią. Muszą one bowiem przenieść większe obciążenia pionowe, a ściany zewnętrzne dodatkowo muszą być odporne na poziome parcie gruntu. Tym większe, im głębiej pod powierzchnią terenu jest posadzka. Podłoga piwnicy musi być dużo lepiej zaizolowana na wypadek podniesienia się poziomu wód gruntowych niż podłoga parteru, aby nie doszło do wyparcia posadzki do góry przez wodę z gruntu napierającą pod ciśnieniem.
Ocieplenie piwnicy
Gdy solidnie ocieplasz dom, nie możesz budować piwnicy tak jak przed laty. Jeśli skutecznie nie odizolujesz cieplnie piwnicy od parteru, będziesz płacić za uciekające przez nią ciepło. Koszty będą jeszcze większe, jeżeli ściany zewnętrzne i podłoga piwnicy będą słabo ocieplone. Nawet gdy piwnica jest nieogrzewana, należy ją ocieplić od zewnątrz. Dzięki temu spowolni się ucieczkę ciepła z pomieszczeń parteru i ochroni zimne ściany przed wykraplaniem się na nich wilgoci. Nie zabezpieczy to jednak przed niezamierzonym ogrzewaniem znacznej kubatury piwnicy. Będzie do tego dochodzić, jeśli izolacja w poziomie stropu nad piwnicą jest niedostateczna lub źle wykonana. Najtrudniejsze do uszczelnienia są miejsca podparcia konstrukcji stropów ścian nad piwnicą, kominy oraz ich podstawy, przejścia instalacji i wentylacji przez izolację cieplną nad piwnicą, a także obudowy schodów, wejść oraz włazów do piwnicy.
Izolacja piwnicy nieogrzewanej
Gdy ściany i strop parteru stykają się od dołu z zimnym wnętrzem piwnicy, z ogrzewanych pomieszczeń będzie uciekało ciepło. Aby do tego nie dochodziło, trzeba strefę ogrzewaną oddzielić od nieogrzewanej ciągłą warstwą izolacji cieplnej. Oczywiście proste przecięcie konstrukcji oraz rozdzielenie izolacją cieplną ścian konstrukcyjnych piwnicy i słupów od opierającego się na nich stropu jest niemożliwe, bo osłabiałoby konstrukcję. Całkowite odizolowanie cieplne konstrukcji domu od wnętrza zimnej piwnicy jest bardzo kosztowne i w praktyce niewykonalne. Ocieplając od spodu strop nad nieogrzewaną piwnicą, napotykasz więc na problem przejścia przez izolację słupów i ścian podpierających strop oraz ściany parteru.
Bloczki termoiziolacyjne
Aby przeciąć ociepleniem poziomym ściany czy słupy konstrukcyjne pod stropem, potrzeba materiałów, które łączyłyby w sobie cechy nośności i izolacyjności cieplnej w stopniu pozwalającym na oparcie na nich całego nadziemia domu. Poniżej stropu stanu „zero”, czyli do wspierania wieńców i stropów przyziemia, nie wolno wykorzystać bloczków termoizolacyjnych stosowanych jako pierwsza warstwa murów konstrukcyjnych w ścianach nadziemia. Do takiego zastosowania potrzeba bardziej wytrzymałych konstrukcyjnych bloczków termoizolacyjnych wykorzystywanych w budynkach wielokondygnacyjnych, trudniej dostępnych i droższych. Bloczki takie są wykonywane z betonu o podwyższonej wytrzymałości zespolonego z materiałem izolacyjnym, a deklarowany przez producentów uśredniony współczynnik λ takiego elementu jest o blisko 75% lepszy niż w przypadku tradycyjnych bloczków betonowych. Są to jednak elementy kosztowne.
Izolacja cieplna ścian i posadzki parteru
Alternatywnym dla bloczków jest wykonanie izolacji cieplnej w warstwach posadzki parteru i jednocześnie pod stropem w piwnicy na ścianach i słupach konstrukcyjnych do wysokości co najmniej 50 cm. Pozwala to odizolować sam strop i dość skutecznie wydłużyć drogę ucieczki ciepła z parteru do piwnicy wzdłuż ścian konstrukcyjnych. Rozwiązanie to daje podwójną ochronę (zarówno cieplną, jak i akustyczną), ale nie usuwa problemu przebicia warstwy izolacji termicznej przez ściany oraz słupy konstrukcyjne pod i nad stropem nad piwnicą. Dodatkową istotną funkcją takiego zabezpieczenia jest ochrona przed wykraplaniem wilgoci na dole ścian w pomieszczeniach nad piwnicą, a zwłaszcza niewidocznym zawilgoceniem w warstwach posadzki na styku ze ścianami konstrukcyjnymi. Te wszystkie trudności techniczne sprawiają, że w domach z nieogrzewaną piwnicą pomija się kłopotliwą i kosztowną eliminację mostków cieplnych w stropach nad nią. Jeśli ktoś decyduje się na taką piwnicę, musi się godzić na powodowane tym straty ciepła i wyższe koszty ogrzewania. Minimalnymi środkami zaradczymi będzie prowadzenie schodów do piwnicy w obudowie ze ścian o współczynniku U znacząco mniejszym niż 1,0 W/(m2.K), czyli na przykład z betonu komórkowego grubości 12 cm (w razie potrzeby z tynkiem ciepłochronnym), a także zamknięcie zejścia do piwnicy szczelnymi powietrznie drzwiami, najlepiej otwieranymi do przedsionka poza przestrzenią wewnętrzną mieszkania.
Izolacja piwnicy ogrzewanej
Współczesne technologie pozwalają nie tylko na solidne ocieplenie ścian od strony gruntu powszechnie dostępnymi materiałami, ale także na zrobienie skutecznych i trwałych, a przy tym stosunkowo tanich izolacji przeciwwilgociowych chroniących przed wodą z gruntu. Choć są to rozwiązania kosztowne, czasem warto rozważyć wykonanie ogrzewanej piwnicy, na przykład w domu budowanym na terenie o znacznym spadku. Prościej zbudować wtedy jednolicie ogrzewane pomieszczenia poniżej parteru, niż dzielić piwnicę na część ogrzewaną i nieogrzewaną czy rezygnować z podpiwniczenia pod częścią, gdzie poziom terenu znajduje się wyżej. Z racji spadku terenu woda nie będzie w takich przypadkach wodą naporową, można ją będzie skierować w dół skarpy na stronę obniżenia terenu. Warto zauważyć, że temperatura gruntu jest stabilna (im głębiej, tym wolniej się zmienia) – poniżej 1 m od powierzchni terenu rzadko jest ujemna, rzadko też wzrasta. Jeśli grunt jest suchy, nie ma strat wynikających z przyspieszonego wychładzania ścian zewnętrznych pod wpływem wiatru. Dlatego warto budować ogrzewane pomieszczenia nawet pod całym obrysem domu.
