Dach płaski, kolebkowy czy pulpitowy?
Oszczędne w formie płaskie dachy przeżywają renesans. Efektem twórczych poszukiwań są również rzadko wcześniej spotykane dachy kolebkowe i pulpitowe.
Autor: archiwum muratordom
Ciekawy efekt daje połączenie dwóch rodzajów dachów – płaskiego i kolebkowego
Domy z dachami o nachyleniu połaci nieprzekraczającym 20° wracają do łask. Dzieje się tak zarówno ze względu na możliwość ekonomicznego rozwiązania przestrzeni – płaski dach daje szansę na jednakową wysokość pomieszczeń na całej powierzchni ostatniej kondygnacji – jak i powracającą modę na proste formy architektury modernizmu.
Płaski w mieście i w plenerze
W domu z płaskim dachem nie ponosimy strat w przestrzeni takich jak przy zagospodarowaniu poddasza. Warto rozważyć wybór domu z płaskim dachem, gdy działka jest mała i zależy nam, aby dom miał jak najmniejszą powierzchnię zabudowy. Dzisiaj, gdy buduje się na coraz mniejszych działkach, często pochodzących z wtórnego podziału parceli, jest to istotny argument. Willa z płaskim dachem dobrze wpisze się w otoczenie miejskiej, nawet bardzo gęstej zabudowy składającej się z podobnych domów jednorodzinnych. W bryle budynku przykrytego płaskim dachem dominują elewacje – łatwiej nimi dopasować dom do otoczenia, niż uzyskać harmonię w gąszczu różnorodnych form i kolorów spadzistych dachów. Do oszczędnego w formie domu z płaskim dachem pasują duże przeszklenia, kubiczne formy wykuszy i ryzalitów, wyeksponowane oryginalne materiały wykończeniowe – w efekcie dają większe możliwości komponowania elewacji niż domy ze spadzistymi dachami.
Autor: archiwum muratordom
Ciekawy efekt daje połączenie dwóch rodzajów dachów – płaskiego i kolebkowego
Dom z płaskim dachem nie będzie dysonansem również w sąsiedztwie zabudowy wielo- rodzinnej – łatwiej dopasować do niej kubiczną formę nowoczesnej kostki niż tradycyjny dom ze spadzistym dachem. Taka forma domu sprawdza się również wtedy, gdy budynek nie będzie pełnił jedynie funkcji mieszkalnych. Dom z częścią usługową nie tylko musi mieć większą powierzchnię, ale też czytelne dla otoczenia zróżnicowanie funkcjonalne obu części. Łatwiej je połączyć w jedną całość, gdy są przykryte dachami płaskimi niż spadzistymi.
Daje też możliwości powiększenia przestrzeni do wypoczynku, tak trudnej do wygospodarowania na małej miejskiej działce. Na płaskim dachu można urządzić efektowne tarasy z ogrodami. Na małej działce taki dach może być również rozwiązaniem problemu związanego z zachowaniem powierzchni biologicznie czynnej. Umożliwia bowiem wliczenie połowy powierzchni dachu wykorzystywanego jako „dach zielony” do powierzchni działki biologicznie czynnej wymaganej w warunkach zabudowy.
Dom z płaskim dachem bardzo dobrze sprawdza się też, gdy budynek jest położony w pewnym oddaleniu od innych, wśród wysokiej roślinności, która tworzy doskonałą oprawę dla ascetycznej prostopadłościennej bryły domu lub kompozycji takich brył.Płaski dach daje też większą swobodę w kształtowaniu bryły domu. Gdy dom ma mieć większą powierzchnię i rozbudowany, różnorodny program, można rozbić go na kilka mniejszych brył. Ich połączenie w jedną całość kilkoma dachami znajdującymi się na różnych poziomach daje zwykle bardzo dobre efekty, znacznie lepsze niż próby scalenia kilkuczęściowej rozbudowanej bryły spadzistym dachem. Taka forma dachu sprawdza się również wtedy, gdy bryłę domu trzeba nietypowo ukształtować z powodu działki o nieregularnym kształcie, wąskiej lub nadmiernie zacienionej.
Autor: archiwum muratordom
Dach pulpitowy nie musi być nudny – połączenie dwóch połaci o różnych kierunkach nachylenia, wysunięcie okapów i drewniane fragmenty elewacji tworzą oryginalną całość
Więcej miejsca pod dachem
Pod płaskim dachem nie ma skosów tak ograniczających przestrzeń drugiej kondygnacji jak w domach z poddaszem użytkowym. W efekcie uzyskujemy taką samą powierzchnię do zagospodarowania jak na parterze. Daje większą swobodę w jej aranżacji – nieograniczoną skosami, można dowolnie dzielić. Skosy nie dają takiej swobody w operowaniu powierzchnią domu, szczególnie przy ścianach zewnętrznychgdzie jest najniżej. Pomieszczenia na kondygnacji pod płaskim dachem można doświetlić również z góry: świetlikami lub oknami dachowymi.
Pulpitowy dach daje możliwość zaaranżowania wysokiej przestrzeni na drugiej kondygnacji. Wystarczy zrezygnować z wykonania stropu. Ściana pulpitowa stwarza dodatkowe możliwości doświetlenia wnętrz.
Przestrzeń poddasza w domu przykrytym dachem kolebkowym jest większa niż dachem spadzistym. Powierzchnia o niepełnej wysokości jest znikoma, uzyskujemy tu warunki porównywalne z pełną kondygnacją, podczas gdy pod dachem dwuspadowym spora część powierzchni wypada pod skosami. Pod dachem kolebkowym powierzchnia pomieszczeń o pełnej wysokości jest trzykrotnie większa niż pod dachem dwuspadowym.
Zazwyczaj oświetla się je oknami w ścianie szczytowej, ale wchodzą na rynek również okna połaciowe specjalnie przeznaczone do dachów kolebkowych.
Dach po łuku
Alternatywą dla płaskiego dachu może być nowoczesny dach kolebkowy. Jego połać opiera się na kolistej konstrukcji przypominającej wycinek walca. Funkcjonuje dobrze w zespole, gdzie zgrupowane dachy koliste sprawiają wrażenie uporządkowanej architektonicznie przestrzeni. Ostatnio coraz częściej stosowany jest również jako element kompozycji kilku nowoczesnych dachów.
Kolebka dobrze wygląda w towarzystwie dachu płaskiego i pulpitowego. Za pomocą dachu kolebkowego stosunkowo łatwo ukształtować elewacje – asymetryczny porządek elementów na elewacji, który na dachu dwuspadowym razi, w nowoczesnym domu przykrytym dachem kolebkowym może być zamierzonym efektem. Formę kolebki warto wtedy powtórzyć w innych elementach – na przykład daszku nad wejściem. Kompozycja szczytu również jest dość wymagająca – prostokątne okna wymagają przemyślanej kompozycji, jeśli zdecydujemy się na okna łukowe, inny kąt zakrzywienia może dać niekorzystny efekt. Dobrze wygląda umieszczenie w górnej części szczytu okrągłego okna – w ten sposób można wyróżnić całą kondygnację. Dom z dachem kolebkowym jest dobrym rozwiązaniem na małych działkach, gdzie chce się uzyskać wrażenie domu niedużego, który nie przytłoczyłby wielkością zbyt ciasnej parceli. Dach o kształcie półwalca daje rzeczywiste korzyści – dom jest duży, a nie wygląda przytłaczająco w stosunku do powierzchni działki.
Dachy kolebkowe kryje się materiałami elastycznymi, łatwo poddającymi się formowaniu.Najczęściej jako pokrycie stosuje się blachę płaską, której arkusze można wyginać w łukowe formy.
Nowocześnie z jedną połacią
Dach pulpitowy ma jedną skośną połać o małym kącie nachylenia. Jest nazywany pulpitowym ze względu na podobieństwo do stolika z pochyłym blatem. Z jednej strony (wyższej) jego konstrukcja opiera się o nieco wyższą ścianę zamykającą zwaną pulpitową. Połać dachu, kryta takimi samymi materiałami jak dachy spadziste, jest widoczna. Kiedyś takimi dachami kryło się budynki gospodarcze i wąskie, najczęściej parterowe domy usytuowane na granicach działek. Dzisiaj podobnie jak płaskie dachy przeżywają renesans, wieńcząc domy o nowoczesnej architekturze. Taki dach może również występować jako element kompozycji dachów o innych kształtach.
Dzięki ścianie pulpitowej asymetryczna bryła stwarza możliwość zaprojektowania elewacji w nietypowy sposób. Dodatkową kondygnację można wyróżnić innym materiałem, uwypuklając kształt dachu. Wysunięta połać może być z kolei pretekstem do wyeksponowania podbitki okapu lub elementów konstrukcyjnych dachu.
