Z duszą i na czasie: dom nowoczesny w tradycyjnej bryle
Jak znaleźć optymalny styl domu dla współczesnej rodziny? Czy będzie nim tradycyjna wiejska siedziba, czy nowoczesna przeszklona willa? A jeśli nie pasuje nam ani jedno, ani drugie?
Współcześnie budowane domy przybierają różne formy: od supernowoczesnych, inspirowanych modernizmem willi do stylizowanych na wiejskie chaty i szlacheckie siedziby. Każdy ma swoje zalety. Sięganie do tradycji wzmacnia poczucie bezpieczeństwa i zakorzenienia w regionie. Dom o tradycyjnej architekturze tworzy przyjazny klimat dla budowania rodzinnych więzi, ułatwia powiązanie domu z miejscową tradycją, a także przyrodą oraz otoczeniem. Nowoczesność to z kolei synonim wygód, zaspokajania wszystkich potrzeb współczesnego człowieka. To również obietnica eksploatacji domu oszczędnej dla kieszeni i przyjaznej dla środowiska. Oba style nie muszą się wykluczać. Wiele z budowanych dzisiaj domów to efekt połączenia tradycji i nowoczesności. Ten swoisty eklektyzm architektoniczny ujawnia się w wyborze projektu domu o tradycyjnej bryle i nowoczesnych rozwiązaniach na elewacji.
Dawne inspiracje
Domy tradycyjne odwołują się do architektury historycznej. Najmocniej zakorzeniony w naszej wyobraźni jest szlachecki dworek witający gości gankiem wspartym na dwóch kolumnach. Innym ważnym punktem odniesienia jest dom wiejski z dużym dwuspadowym dachem o prostej bryle z elewacją wzbogaconą elementami drewnianymi. Nadal żywa jest architektura niewielkich domów podmiejskich z charakterystycznymi facjatkami oraz podmiejskich domów letniskowych obudowanych werandami i tarasami. Współczesnych projektantów i inwestorów przyciąga w tradycyjnych domach nie tylko ciepło i rodzinny klimat. Dzisiaj wiemy, że tradycyjna architektura pozwalała połączyć piękny wygląd z oszczędnością eksploatacji. Dawne domy ze względu na inne techniki budowlane miały grube mury, nie dysponowano wtedy dużymi szybami, więc okna były niewielkie, ze szprosami, co zapobiegało też utracie ciepła. Prosta i zwarta bryła gwarantująca mniejszą powierzchnię przegród zewnętrznych również wpływała na oszczędne gospodarowanie energią. Projektanci korzystają z tych inspiracji nie tylko dla zbudowania klimatu domu, ale także ze względu na wymierne korzyści w jego eksploatacji.
Autor: Haas
Jedną z zalet tradycyjnego dachu o prostych połaciach jest możliwość zamontowania kolektorów słonecznych, które przynoszą dodatkowe zyski dla budżetu i środowiska (fot. HAAS)
Nowoczesne formy
Nowoczesną architekturę utożsamiamy z kolei z geometrycznością form, funkcjonalnością rozwiązań architektonicznych oraz dużymi przeszkleniami otwierającymi dom na otoczenie i zapewniającymi dopływ dużej ilości światła dziennego. Nowoczesny wygląd podkreślają również materiały zastosowane na elewacjach domów: beton, stal, szkło, a także kamień czy drewno poddane nowoczesnej obróbce. Związana z miastem, gdzie przestrzeń wokół tworzą inne zabudowania, a działki są zwykle niewielkie, nowoczesna architektura wypracowała swoje formy: domy mają zamknięte, z niewielką liczbą otworów fronty oraz bogato przeszklone elewacje ogrodowe.
Zwarta bryła
Projektanci współcześnie budowanych domów korzystają równocześnie z obu tendencji. Sięgają do wzorów i rozwiązań opracowanych na przestrzeni wieków w budownictwie polskiej wsi, a zarazem rozwiązań wypracowanych przez nowoczesne style, takie jak modernizm. Dla ukształtowania bryły współczesnych domów inspiracją są więc zarówno zakorzenione w tradycji domy zbudowane na planie prostokąta i przykryte dwuspadowym dachem, jak i wywodzące się z modernizmu uproszczone, kubiczne formy budynków. Efektem jest bryła domu wyróżniająca się prostą, czasami wręcz ascetyczną formą. Zwarta bryła to przede wszystkim jedno z przykazań dekalogu budownictwa energooszczędnego – potrzeba wtedy mniej energii do ogrzania domu, zmniejsza się też ryzyko mostków termicznych, przez które ucieka najwięcej ciepła. Nie oznacza to jednak zupełnej rezygnacji z rozbudowania bryły. Tradycyjną prostopadłościenną bryłę często wzbogacano gankami, facjatami czy ryzalitami. W nowoczesnych domach te formy są również obecne, ale przybierają uproszczone, wręcz zgeometryzowane kształty. Ponadto rozbudowując bryłę domu od południowej strony elementami przeszklonymi, zyskuje się więcej darmowej energii.
Dwuspadowy dach
Projektanci nowoczesnych domów sięgają po tradycyjny dwuspadowy dach z kilku powodów. Wysoki dach o jednolitych połaciach zapewnia najlepszą ochronę przed czynnikami atmosferycznymi. W nowoczesnym domu spadzisty dach przejmuje dodatkowe funkcje: gdy poddasze jest użytkowe, światło naturalne doprowadza się do wnętrz przez okna połaciowe, które stają się źródłem darmowej energii słonecznej. Na dużych połaciach dachu dwuspadowego można też łatwo zamontować kolektory słoneczne.
