Spis treści
- Powodzie - największe zagrożenie naturalne w Polsce
- Specustawa powodziowa 3.0
- Jaka jest cena wykupu działki na terenie powodziowym?
- Zainteresowanie wykupem większe niż przewidywano
- Sprawdź swoją działkę – nowa mapa zagrożenia powodzią
- Jak skorzystać z mapy?
- Co daje skorzystanie z mapy?
- Gdzie powódź 2024 uderzyła najmocniej?
- Co dalej z terenami zalewowymi?
Zderzenie z żywiołem odsłoniło ponownie słabości systemu ochrony przeciwpowodziowej w Polsce, ale także zmobilizowała państwo do zdecydowanych działań. Nowe przepisy, wsparcie finansowe i ułatwienia proceduralne to ważny krok, ale też ostrzeżenie – tereny zalewowe nie powinny być miejscem na budowę domów. Przyszłość mieszkańców zależy nie tylko od pomocy państwa, ale i od świadomych decyzji inwestycyjnych.
Powodzie - największe zagrożenie naturalne w Polsce
Powodzie to obecnie najgroźniejsze zjawisko naturalne w Polsce – ich skutki są kosztowne i trudne do przewidzenia. Największe ryzyko występuje na południu i zachodzie kraju oraz na terenach nadmorskich. Gwałtowne opady, jakie miały miejsce w dniach 13–16 września 2024 r., doprowadziły do lokalnych katastrof – stany wód przekroczyły poziomy notowane nawet podczas powodzi z 1997 i 2010 roku.
Specustawa powodziowa 3.0
Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, nazwana specustawą powodziową 3.0 reguluje wiele spraw związanych z działaniami, które zapewnią pomoc poszkodowanym i mogą przeciwdziałać skutkom kolejnych powodzi. Jest wśród nich możliwość wykupu zniszczonej lub zagrożonej nieruchomości.
Ustawa przewiduje w pierwszej kolejności możliwość wykupu nieruchomości zniszczonych w powodzi 2024 r. a następnie dobrowolny wykup inicjowany przez Wody Polskie dotyczący m.in. terenów w strefie ryzyka powodziowego.
Jaka jest cena wykupu działki na terenie powodziowym?
Cena wykupu zniszczonych w czasie powodzi nieruchomości ustalana jest na podstawie wartości rynkowej gruntu oraz wartości budynku mieszkalnego z dnia 12 września 2024 roku (dzień przed powodzią). Wyceny dokonuje rzeczoznawca majątkowy, a koszt pokrywa Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.
W przypadku dobrowolnej sprzedaży podczas sugerowanego wykupu przez Wody Polskie na terenach gdzie prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi wynosi co najmniej 10% (raz na 10 lat) właściciel może liczyć na wypłatę o 20% wyższą niż cena rynkowa. Ma to umożliwić zakup nowej nieruchomości w bezpiecznym miejscu.
Zainteresowanie wykupem większe niż przewidywano
Państwowe Gospodarstwo Wody Polskie informuje, że otrzymały już ponad 130 wniosków o wykup nieruchomości, które zostały zniszczone przez ubiegłoroczną powódź. Czterdzieści z nich jest kompletna i na ich podstawie można wszcząć procedurę wykupu. Wniosków jest więcej niż zakładano a zarezerwowano na ten cel 80 mln. zł.
Wody Polskie przyjmują wnioski o wykup nieruchomości do 1 października 2025 r. W międzyczasie będą także składać pierwsze propozycje dobrowolnego wykupu nieruchomości, które są zagrożone skutkami powodzi.
Sprawdź swoją działkę – nowa mapa zagrożenia powodzią
Na Hydroportalu (wody.isok.gov.pl/hydroportal.html) jest dostępna Mapa Zagrożeń Powodziowych i Mapa Ryzyka Powodziowego dla całej Polski. Jednak dla terenów dotkniętych powodzią w 2024 r. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie uruchomiło dodatkowe narzędzie mapowe online. Ma ono na celu ułatwienie identyfikacji nieruchomości, których właściciele mogą ubiegać się o wykup przez Skarb Państwa. Mapa obejmuje tereny w województwach: dolnośląskim, opolskim i śląskim w gestii Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej we Wrocławiu i w Gliwicach.
Interaktywna mapa jest dostępna w zakładce internetowego rządowego serwisu Wód Polskich „Specustawa powodziowa 3.0 Sprawdź zasady wykupu nieruchomości”. Dokładny adres internetowy, gdzie udostępniono mapę to: https://appgis.wody.gov.pl/portal/apps/instant/basic/index.html?appid=4590c2894495475e9b7e69e8b6478893.
Jak skorzystać z mapy?
Zgodnie z informacjami rządowymi, aby skorzystać z mapy, należy wejść na dedykowaną stronę z mapą i wpisać w polu wyszukiwania numer ewidencyjny działki lub lokalizację (np. adres, gmina, obręb). System automatycznie wskaże poprzez podświetlenie, czy dana działka znajduje się w obszarze faktycznie zalanym we wrześniu 2024 r. lub w strefie zagrożenia, która może być uwzględniona w planowanych wykupach lub ograniczeniach zabudowy. Dodatkowo, narzędzie prezentuje historię zgłoszeń szkód, wskazuje, czy działka została objęta interwencją służb oraz umożliwia pobranie raportu PDF, który można dołączyć do wniosku o wykup.
Co daje skorzystanie z mapy?
- weryfikację stanu działki na tle powodzi z 2024 r.
- potwierdzenie przynależności do strefy zalania, co może być podstawą do ubiegania się o wykup przez Skarb Państwa.
- ułatwienie składania wniosków, szczególnie w przypadkach, gdy konieczne jest dołączenie dowodów zasięgu wód powodziowych.
- świadomość ryzyka – dla osób planujących inwestycje na tym terenie.
To pierwsze tego typu narzędzie w Polsce, które łączy dane geodezyjne z hydrologicznymi i kryzysowymi. Umożliwia lepsze planowanie przestrzenne, podejmowanie decyzji o ewentualnym wykupie nieruchomości oraz zabezpieczanie się przed kolejnymi ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.
Gdzie powódź 2024 uderzyła najmocniej?
Najbardziej poszkodowane zostały Dolny Śląsk i Opolszczyzna. Zalane zostały dziesiątki miejscowości – głównie położone w dolinach rzecznych. W wielu miejscach pod wodą znalazły się nie tylko domy, ale też infrastruktura drogowa i energetyczna. Służby ratunkowe i mieszkańcy walczyli z żywiołem przez wiele dni – straty zaraz po powodzi oszacowano na ponad 4 mld. zł, ale teraz wiadomo, że są one o wiele wyższe.
Co dalej z terenami zalewowymi?
Jednym z kluczowych założeń nowych przepisów jest wprowadzenie bezwzględnego zakazu zabudowy na terenach szczególnego zagrożenia powodzią. Dotyczy to m.in. działek położonych wzdłuż rzek i w dolinach. Dopuszczalne będzie tam jedynie budowanie infrastruktury technicznej lub przeciwpowodziowej.
Zobacz także: Lądek-Zdrój pół roku po powodzi - zdjęcia zniszczeń
