Aktinidia - jak uprawiać pnącze, by mieć pyszne mini kiwi? Jakie odmiany aktinidii są najlepsze?
Aktinidia to pnącze coraz popularniejsze na polskich plantacjach i w ogrodach. Aktinidia ma nie tylko wijące się dekoracyjne pędy, ale przede wszystkim smaczne i zdrowe owoce mini kiwi. Wystarczy jedna roślina żeńska, aby w sezonie zebrać ich nawet do 20 kg. Jak uprawiać aktinidię? Jakie odmiany wybrać? Które odmiany aktinidii ostrolistnej mają najsmaczniejsze owoce?
Autor: Szymon Starnawski / Grupa Murator
Na plantacjach rośliny aktinidii najczęściej prowadzone są po konstrukcjach w kształcie litery "T" - przytwierdzane są do słupka i poprzeczki. Niekiedy mini kiwi uprawiane jest też w szpalerach jak winorośl (takie plantacje spotyka się np. w Niemczech)
Spis treści
- Gatunki aktinidii do uprawy w Polsce
- Jak uprawiać aktinidię, czyli mini kiwi?
- Aby uzyskać owoce, do uprawy potrzebne są odmiany męskie i żeńskie
- Które odmiany są najsmaczniejsze i najsłodsze?
Kolebką pnączy z rodzaju Actinidia (aktinidia) są kraje Dalekiego Wschodu – od Mandżurii po Jawę. W Polsce jeszcze 30 lat temu jej uprawa nie była spopularyzowana, choć ten trend obecnie się zmienia. Plantacji powstaje coraz więcej, zwłaszcza że aktinidia ma niewielkie wymagania, jest odporna na choroby i szkodniki. Do tego coraz bardziej sprzyja jej polski klimat. Jest też na tyle mrozoodporna, że nie wymaga okrywania na zimę.
Owoce aktinidi, czyli mini kiwi można jeść ze skórką. Nie mają włosków, są bardzo smaczne i aromatyczne, a przede wszystkim bardzo zdrowe – to prawdziwa bomba witaminowa!
Gatunki aktinidii do uprawy w Polsce
Popularne i ogólnodostępne w sprzedaży włochate kiwi, to owoc aktinidii smakowitej (Actinidia deliciosa), która nie zimuje w naszej strefie klimatycznej. Są jednak dwa gatunki aktinidii, wystarczająco mrozoodporne, które nadają się do uprawy w Polsce, a jest to:
- aktinidia pstrolistna (łac. Actinidia kolomikta) – charakteryzująca się niezwykle dekoracyjnie wybarwiającymi się w maju i na początku czerwca liśćmi i małymi, szybko opadającymi owocami po dojrzeniu. Owoce dojrzewają dość wcześnie, bo już w sierpniu. Polecana jest do uprawy amatorskiej w ogrodach.
- aktinidia ostrolistna (łac. Actinidia arguta), której nazwa pochodzi od ostro zakończonych liści. Po dojrzeniu mają smaczne owoce, trwałe i łatwe do przechowywania. Dojrzewają we wrześniu, na początku października.
Jak uprawiać aktinidię, czyli mini kiwi?
Uprawa aktinidii nie jest trudna. Jest to roślina mało wymagająca i zdrowa - rzadko choruje, praktycznie nie wymaga ochrony chemicznej. Pnącza bardzo sporadycznie atakują mszyce. W suche, gorące lato może pojawić się przędziorek.
Aktinidia lubi gleby żyzne, próchnicze i wilgotne. Jeśli posadzimy ją na stanowisku słonecznym, będziemy mieć najbardziej obfite plony i ładnie wybarwione owoce. Należy też pamiętać o właściwym prowadzeniu i regularnym cięciu (najlepiej przeprowadzić je do końca lutego) - pnącza osiągają nawet 8-10 m długości, mogą się piąć tak naprawdę po wszystkim i bez regularnego przycinania zdominować inne rośliny.
Aby uzyskać owoce, do uprawy potrzebne są odmiany męskie i żeńskie
Większość odmian aktinidii to roślinny dwupienne - występują egzemplarze męskie i żeńskie. Należy o tym pamiętać, kupując sadzonki roślin, bo jeśli zależy nam na owocach, musimy posadzić w dość bliskiej odległości zarówno odmianę męską, jak i żeńską. Warto też wiedzieć, że jeden egzemplarz męski, wystarczy na zapylenie 5-7 egzemplarzy żeńskich.
Odmiany męskie i żeńskie należy tak dobrać, aby kwitły w tym samym czasie - jeśli rozminą się z terminem kwitnienia, nie dojdzie do zapylenia, a w konsekwencji nie będzie owoców.
Trzeba też wspomnieć, że występują odmiany jednopienne aktinidii, samopylne (np. 'Issai', 'Kokuwa'), ale są one mniej wytrzymałe na mróz i słabiej rosną. Polecane są tylko do uprawy amatorskiej i koniecznie trzeba je zabezpieczać na zimę.
Które odmiany są najsmaczniejsze i najsłodsze?
To oczywiście kwestia gustu, ale za najsmaczniejsze, a do tego aromatyczne odmiany aktinidii ostrolistnej uważane są Ananasnaya i Weiki żeńska.
Ananasnaya uznawana jest też za najlepszą odmianę na plantacje. Ma owalne owoce o długości ok. 3 cm i szerokości 2,5 cm, z brązowoczerwonym rumieńcem w miejscach nasłonecznionych. Jej owoce dojrzewają w początku października. Pierwsze pojawiają się w 3 - 4 roku od posadzenia.
Z kolei Weiki jest bardzo plenna. Jej owoce dojrzewają w październiku, są średniej wielkości (długości około 2,5–3 cm i szerokości 2–2,5 cm), zielone z czerwonobrązowym rumieńcem w miejscach dobrze nasłonecznionych. Nie opadają po dojrzeniu. Weiki jest najczęściej sadzoną odmianą na plantacjach towarowych w Polsce i Europie.
Smaczną, polska odmianą jest też odmiana Bingo’PBR. Jak twierdzą niektórzy plantatorzy, ma idealny balans słodkości i kwasowości. Owoce mają dekoracyjny rumieniec, a w środku są soczyście zielone - dorastają do 3-4 cm długości i 2,5 cm szerokości. Dojrzewają pod koniec września. Polska odmianę Bingo poleca się na plantacje, ale też do uprawy w ogrodach przydomowych. Odmiana została wyhodowana w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie przez prof. dr hab. Piotra Latochę.
Zobacz, jak uprawia się aktinidię, czyli mini kiwi. Odwiedziliśmy kolekcję w szkółce CLEMATIS Źródło Dobrych Pnączy w podwarszawskim Pruszkowie, a o ich uprawie opowiedział nam nam mgr. inż. Andrzej Gruszczyński, współwłaściciel szkółki.
Autor: Szymon Starnawski / Grupa Murator
Na plantacjach rośliny aktinidii najczęściej prowadzone są po konstrukcjach w kształcie litery "T" - przytwierdzane są do słupka i poprzeczki. Niekiedy mini kiwi uprawiane jest też w szpalerach jak winorośl (takie plantacje spotyka się np. w Niemczech)
