Mezytylen - niebezpieczna substancja w wodzie? Czy to ona zatruła Odrę?
Mezytylen to substancja stosowana w wielu dziedzinach jako rozpuszczalnik. Dlaczego jest niebezpieczny? Czy jest toksyczny dla ludzi?
Mezytylen jest bezbarwną cieczą, ma słodkawy zapach. Jest pochodną benzenu - naturalnego składnika ropy naftowej. Otrzymuje się go ze smoły węglowej. Występuje w środowisku, bo jest jedną z substancji powstających podczas spalania węgla, także w domowych kotłowniach. Mezytylen w budownictwie jest stosowany jako rozpuszczalnik, na przykład przy produkcji silikonu. Podczas natryskowego powlekania przedmiotów może być uwalniany do atmosfery i przyczyniać się do powstawania dziury ozonowej. Mezytylen znajduje się na liście substancji niebezpiecznych dla środowiska według przepisów Unii Europejskiej.
Mezytylen groźny dla ryb
Mezytylen występujący w atmosferze nie stanowi dużego zagrożenia dla zdrowia ludzi. Nie stwierdzono, by miał działanie rakotwórcze. Żeby mezytylen był toksyczny, jego stężenie w powietrzu musiałoby sięgać dziesiątek gram na metr sześcienny, a to się raczej nie zdarza. Wówczas mógłby powodować w naszych organizmach zmiany hematologiczne, czyli choroby krwi, a także zaburzenia działania układu nerwowego.
Mezytylen jest za to niebezpieczny dla ryb. Wynika to z jego działania utleniającego. Mógł więc się przyczynić do katastrofy ekologicznej, do jakiej doszło w Odrze na początku sierpnia 2022 r. W ciągu paru dni wyłowiono z niej kilkanaście ton śniętych ryb. Stwierdzono, że jest to efekt tak zwanego nadtlenienia rzeki. Eksperci zwracają uwagę, że wpływ na to mają wysoka temperatura i niski stan wód, ale obecność w Odrze mezytylenu na pewno by rybom nie pomogła.
Czy można się zatruć mezytylenem
Oprócz wspomnianego wcześniej działania mezytylenu na ludzki organizm można się obawiać podrażnień skóry po kontakcie z nim. Jego budowa chemiczna jest podobna do ksylenu, który jest często spotykany w laboratoriach. Pracujący przez wiele lat w oparach ksylenu pracownicy laboratorium uskarżali się na objawy upośledzenia funkcji motorycznych i zdolności intelektualnych, co było kojarzone z ekspozycją na tę substancję. O szkodliwym działaniu mezytylenu na ludzki organizm jednak niewiele wiadomo, bo nie ma informacji o badaniu go pod tym kątem.
