Ochrona domu: system alarmowy, czujka ruchu, aktywne bariery podczerwieni i inne zabezpieczenia przed włamaniem

Jak ochronić dom przed włamaniem? Jaki wybrać system alarmowy? Jak działa czujka ruchu, jaką czujkę wybrać i gdzie zamontować? Jaki system alarmowy zewnętrzny? O zabezpieczeniu domu przed złodziejem warto pomyśleć nie tuż przed wakacjami, ale już na etapie budowy domu. Każde zabezpieczenie antywłamaniowe można złamać, ale zdecydowanie łatwiej jest okraść dom bez zabezpieczeń.

Wielu złodziei rezygnuje więc z ataku, widząc, że dom jest dobrze chroniony, a jeśli nawet podejmują próbę włamania, dodatkowe zabezpieczenia często je udaremniają. Gdy zainwestujemy w dobrą ochronę domu, będziemy spokojniejsi.

Ochrona domu: prosty system alarmowy - czujka ruchu PIR

Nawet najprostszy system alarmowy powinien wykrywać otwarcie drzwi do domu i poruszanie się intruza w miejscach, przez które musiałby przejść, żeby coś ukraść. Za minimum należy uznać montaż w tych miejscach czujek ruchu PIR. Wykrywają one zmiany natężenia promieniowania podczerwonego (cieplnego) i wysyłają do centrali alarmowej sygnał wywołujący alarm, gdy w pomieszczeniu znajdzie się nowy obiekt emitujący promieniowanie o natężeniu innym niż jego otoczenie, poruszający się z prędkością 0,2-2,5 m/s.

Główny problem przy wykonywaniu takiego systemu alarmowego polega na zapewnieniu niezawodnej reakcji na intruza przy jednoczesnej odporności na fałszywe alarmy wywoływane na przykład przez poruszające się zwierzęta. Wiele zależy od wyboru miejsca montażu czujki ruchu i dopasowania jej charakterystyki do warunków pracy, czyli od wiedzy i doświadczenia instalatora. Ale niewątpliwie ważne są też jakość i konstrukcja zastosowanych czujek.

Czujka ruchu: rodzaje

Czujki PIR różnią się optyką. Trzeba ją dopasować do kształtu chronionego obszaru. Może być:

• czujka ruchu szerokokątna (blisko 120^o),
• czujka ruchu kurtynowa (z wąską taflą pionową lub poziomą o kilkustopniowym polu detekcji, do ochrony samych drzwi albo okien w czasie obecności domowników),
• czujka ruchu korytarzowa (niewielki kąt, daleki zasięg),
• czujka ruchu sufitowa (z soczewką dookólną, kąt 360^o).

Nie należy instalować czujek ruchu o zasięgu dużo większym niż wymiar pomieszczenia – by dało się modyfikować charakterystykę standardowej czujki, zespoły ich soczewek bywają wymienne.

Gdzie zamontować czujkę ruchu

Wybierając miejsce montażu czujki ruchu PIR, trzeba pamiętać, że najlepiej wykrywa ruch w kierunku prostopadłym do jej soczewki. Jeśli jednak zastosowano w niej nowoczesną soczewkę Fresnela z kilkudziesięcioma wiązkami obserwacji, powinna wykrywać także ruch dokładnie w jej kierunku.

Dobrymi parametrami pracy charakteryzują się czujki ruchu, w których zastosowano podwójny lub poczwórny element PIR oraz zaawansowany algorytm cyfrowej obróbki odbieranego sygnału.

Czujki mogą być zaprojektowane tak, by odróżniały małe zwierzęta od ludzi i je ignorowały.

Czujka ruchu dualna: jak działa?

Czujki PIR mogą niepotrzebnie wzbudzać alarm, gdy w ich otoczeniu działają urządzenia, których temperatura się zmienia – grzejnik, kominek, stygnący silnik samochodu, klimatyzator czy nawiew powietrza. Dlatego w takich „trudnych” miejscach powinno się montować czujki dualne, w których oprócz elementu PIR jest jeszcze czujnik mikrofalowy MW wykorzystujący do wykrycia ruchu efekt Dopplera.

Nadajnik wysyła fale elektromagnetyczne, które po odbiciu od obiektu wracają do odbiornika.

Kiedy obiekt się przemieszcza, zmienia się częstotliwość fal, co jest sygnałem do wzbudzenia alarmu. Reakcję czujnika MW może wywołać każdy przedmiot, dlaczego czujka ruchu dualna wysyła sygnał alarmowy dopiero wtedy, gdy jednocześnie zadziała detektor zmian natężenia promieniowania podczerwonego, co świadczy o możliwości pojawienia się w chronionym obszarze człowieka. Kryteria wzbudzenia alarmu w czujce dualnej można zmieniać, by osiągnąć skuteczność i bezproblemowe działanie systemu.

Montując czujki mikrofalowe, trzeba mieć na uwadze, że mogą one wzajemnie zakłócać swoje działanie. Muszą więc być od siebie oddalone. Lepiej nie umieszczać kilku w jednym pomieszczeniu, a jeśli już, to pracujące na różnych częstotliwościach. Mikrofale przenikają przez przeszkody takie jak okna i cienkie ściany działowe. Czujnik mikrofalowy najskuteczniej wykrywa obiekty zbliżające się bądź oddalające od niego.

System alarmowy: przycisk napadowy

System alarmowy zawsze warto uzupełnić o niedrogi przycisk napadowy połączony przewodem z centralą alarmową albo o piloty bezprzewodowe. Przycisk montuje się zwykle w pobliżu wejścia do domu, aby móc go użyć, kiedy się zorientujemy, że otworzyliśmy drzwi niewłaściwej osobie. Pilota powinniśmy trzymać przy sobie, żeby uruchomić alarm, gdy zauważymy, że do domu dostał się nieproszony gość. Szansę na jego zatrzymanie możemy zwiększyć, decydując się na uruchamianie wtedy tak zwanego cichego alarmu (bez włączania sygnalizatora), który powiadamia o zdarzeniu agencję ochrony lub policję bez zwracania na to uwagi napastnika.

Czujka otwarcia (magnetyczna): wyższa klasa ochrony przed włamaniem

Zdecydowana większość inwestorów poprzestaje na ochronie zapewnianej przez alarm z czujkami ruchu, lecz żeby sygnalizacja włamania uruchamiała się jeszcze przed wejściem intruza do wnętrza, potrzeba czegoś więcej.Często stosowane są jeszcze czujki otwarcia (magnetyczne) składające się z magnesu i kontaktronu. Montuje się je na drzwiach i oknach. Gdy skrzydło oddala się od ościeżnicy, magnes oddala się od kontaktronu, którego styki się wtedy rozwierają, co jest sygnałem do wzbudzenia alarmu (da się je umieścić tak, żeby nie reagowały na niewielkie odchylenie skrzydła okna na czas wietrzenia).Czujka otwarcia kosztuje kilkadziesiąt złotych, ale jeśli chcemy wyposażyć w nie wszystkie drzwi zewnętrzne i otwierane skrzydła okien, okaże się, że jest to dość drogie przedsięwzięcie, o ile zamawiając okna, nie ograniczymy liczby tych otwieranych.

Wideo: bezpieczeństwo w domu - czujki i centrala alarmowa

Pierwsze spojrzenie na bezpieczeństwo w domu. Zobacz, co ekspert mówi na temat rozmieszczenia czujek ruchu i centrali alarmowej.

Czujka akustyczna (mikrofonowa): nowoczesny system alarmowy

Oczywiście intruz może się dostać do wnętrza, tłukąc szybę, i wtedy nie spowoduje zadziałania czujki otwarcia. Może to nie być dużym problemem, jeżeli po wejściu przez okno wykryje go czujka ruchu, ale jeśli ma jej nie być, warto uzupełnić system o czujkę akustyczną (mikrofonową) wykrywającą dźwięk tłuczonej szyby (nie tylko zwykłej, lecz także laminowanej, hartowanej, zbrojonej i klejonej). Jej elektroniczny układ analizuje dźwięki odbierane przez mikrofon i gdy wykryje wystąpienie krótko po sobie fal dźwiękowych najpierw o niskiej, a następnie o wysokiej częstotliwości (uderzenie i rozsypanie szkła), sygnalizuje włamanie. Zasięg czujki mikrofonowej wynosi kilka metrów, więc jedna może chronić całe pomieszczenie z kilkoma oknami.

Jak działa czujka wibracyjna

Na wypadek forsowania drzwi, okien, rolet, bram, a nawet ścian i dachu można jeszcze pokusić się o zamontowanie czujek wibracyjnych. Wykrywają one drgania podłoża, do którego przylegają. Są wyposażone w sensor piezoelektryczny i układ analizujący drgania w celu odróżnienia tych wywołanych próbą utorowania sobie przejścia od innych, spowodowanych normalnym ruchem w otoczeniu. Zwykle mają też potencjometr do regulacji czułości. Czujkę wibracyjną montuje się na środku ościeżnicy bądź ściany, które mają być chronione. Zasięg detekcji wynosi ponad 2 m, co wystarczy do zabezpieczenia niewielkiego pomieszczenia.Czujka wibracyjna może być zintegrowana z magnetyczną. Takie urządzenie reaguje zarówno na otwarcie okna czy drzwi, jak i na próbę ich wyważenia, tłuczenia szyby i wywiercenia w nich otworu.

Czujki każdego rodzaju występują w wersjach ze stykiem antysabotażowym wywołującym alarm w chwili odrywania ich od podłoża lub zdejmowania obudowy.

System alarmowy zewnętrzny: ochrona obrysowa lub obwodowa

Ze względu na najwcześniejsze informowanie o wtargnięciu intruza za najlepszy można uznać system chroniący obszar wokół domu. Daje szansę na powstrzymanie włamywacza, zanim wyrządzi on poważną szkodę. Tak zwana ochrona zewnętrzna obrysowa (wzdłuż ścian zewnętrznych budynku) bądź obwodowa (na przykład wzdłuż ogrodzenia) nie utrudnia poruszania się po domu jego mieszkańcom, więc decydują się na nią przede wszystkim ci, którym zależy na bezpieczeństwie w czasie, gdy w nim przebywają.

Do realizacji ochrony zewnętrznej mogą posłużyć czujki opisane wcześniej, a oprócz tego:

• specjalne systemy ogrodzeniowe (przełącznikowe, detekcji światłowodowej, mikrofalowe sensory elektretowe),
• systemy detekcji wizyjnej (analizujące obraz z kamer),
• instalowane w podłożu systemy alarmowe ciśnieniowe, światłowodowe lub elektromagnetyczne.

Aktywne bariery: podczerwieni i mikrofalowa

Dość popularne jest wykorzystywanie aktywnych barier podczerwieni i mikrofalowych. Jedne i drugie składają się z co najmniej dwóch modułów – nadajnika i odbiornika.

W nadajniku aktywnej bariery podczerwieni znajduje się dioda elektroluminescencyjna (LED), a w odbiorniku fotodioda pracująca jako fotodetektor. Dobry układ optyczny umożliwia oddalenie ich od siebie nawet o ponad 200 m, ale efektywna odległość na zewnątrz nie zawsze może być tak duża. Gdy z powodu znalezienia się między nadajnikiem i odbiornikiem nieprzezroczystego obiektu promieniowanie emitowane przez LED nie dotrze do fotodetektora, włączany jest sygnał alarmowy.

Aktywna bariera mikrofalowa wywołuje alarm, kiedy wykryje zakłócenie sygnału docierającego z nadajnika do odbiornika. Dodatkowy moduł cyfrowy analizujący kształt i czas trwania sygnału oraz monitorujący zmiany warunków w otoczeniu rozpoznaje, czy przyczyną zakłócenia mógł być człowiek. Jeśli nie, to nic się nie dzieje. Dzięki temu system jest oczywiście bardziej odporny na fałszywe alarmy.

Uodpornienie na nie systemu alarmowego z aktywnymi barierami to spore wyzwanie dla ich konstruktorów i instalatorów, którzy muszą brać pod uwagę wiele czynników zakłócających – promieniowanie słoneczne, zwierzęta, gałęzie, źródła światła, zmiany temperatury, wibracje, zakłócenia radiowe, wyładowania elektryczne. Ponieważ trudno jest je wszystkie wyeliminować, obiegowa opinia o aktywnych barierach jest taka, że ich eksploatacja jest uciążliwa. Natomiast renomowani producenci tych urządzeń twierdzą, że są one wystarczająco odporne na wszelkie zakłócenia, a problemy z eksploatacją to wynik niestarannego montażu lub zastosowania barier aktywnych w nieodpowiednich miejscach, na dowód czego mogą zaprezentować wiele instalacji działających bezbłędnie.

Zabezpieczenia domu mechaniczne: drzwi i okna antywłamaniowe

Zarówno furtkę, jak i drzwi do domu warto wyposażyć w solidny atestowany zamek antywłamaniowy. Jednak gdy w domu są duże okna z wygodnym dostępem z poziomu terenu, to raczej przez nie będą się próbowali dostać włamywacze. Wtedy nie ma sensu inwestowanie w drzwi wejściowe jak do twierdzy.Jeśli jednak chcemy mieć drzwi antywłamaniowe, to zwróćmy uwagę na to, że nie wystarczy dobre zabezpieczenie głównego wejścia, gdy jest możliwość wchodzenia także przez garaż czy pomieszczenie gospodarcze – w takim wypadku wszystkie drzwi powinny być równie solidne.Oprócz antywłamaniowych drzwi przydadzą się także okna antywłamaniowe. Trudno znaleźć takie, które skutecznie powstrzymają wykwalifikowanego złodzieja, ale bez problemu kupimy stolarkę o podwyższonej odporności na włamanie. Przypadkowi włamywacze bez specjalistycznych narzędzi zwykle poddają się w walce z oknami ze wzmocnionymi profilami i okuciami, specjalnymi listwami przyszybowymi i szybami pokrytymi grubą folią PVB. Jeżeli chcemy mieć okna rzeczywiście odporne na włamania, powinniśmy szukać takich, w których wszystkie te elementy występują razem. Do tego należy je w odpowiedni sposób zamontować – zgodnie z instrukcją producenta, który powinien w niej informować o podstawowych punktach montażu, opisać elementy mocujące i wskazać elementy wymagające określonego umiejscowienia.Bezpieczne okna mają certyfikaty świadczące o tym, jaką mają klasę odporności na włamanie. Najniższa klasa RC 1 N oznacza, że są odporne jedynie na wyważenie z użyciem siły fizycznej, RC 2 N – że mają trzyminutową odporność na próbę otwarcia przy pomocy najprostszych narzędzi takich jak śrubokręt, klin i obcęgi. Klasa RC 2 świadczy o tym, że okno jest dodatkowo wyposażone w szybę o odporności na przebicie klasy P4A (wytrzymuje trzy uderzenia stalowej kuli o masie 4,11 kg upuszczanej z wysokości 9 m). Okno klasy RC 3 przez pięć minut powinno nie dać się otworzyć przy pomocy śrubokręta, łomu, młotka i wiertarki oraz mieć jeszcze trudniejszą do stłuczenia szybę klasy P5A. Jednak dopiero wyższe klasy, od RC 4, świadczą o możliwości przetrwania ataku dobrze przygotowanych, zdeterminowanych złodziei wyposażonych w ciężki młot, przecinak, piłę, siekierę i wiertarkę. Okno najwyższej klasy RC 6 stawia opór nawet wyrzynarce i szlifierce kątowej. Należy jednak zaznaczyć, że badania przed przyznaniem klasy odporności są przeprowadzane w określonym czasie – najwyższa klasa odporności świadczy o niemożliwości utorowania sobie drogi przez okno przez 20 minut. Nie daje zatem gwarancji, że nie podda się ono po pół godzinie pracy nad nim.