Wołek zbożowy: zwalczanie w domu
Sprawdź, jak wygląda wołek zbożowy, jakie szkody wyrządza i jak go zwalczać. Wołek zbożowy to pospolity szkodnik występujący w silosach, spichlerzach i młynach. Jego specjalnością jest niszczenie zmagazynowanego ziarna zbóż i produktów zbożowych o wysokiej zawartości skrobi. Zdarza się, że wołek zbożowy niestety trafi do domowej spiżarni.
Wołek zbożowy uznawany jest w Polsce za bardzo pospolitego i za najgroźniejszego szkodnika magazynowego ziarna. To gatunek synantropijny, występuje na wszystkich kontynentach tam, gdzie zamieszkuje człowiek. Wołek zbożowy jest doskonale przystosowany do rozwoju, rozmnaża się i żeruje w ziarnach zbóż: pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia łuskanego, owsa, gryki, kukurydzy i ryżu. Atakuje produkty mączne – kaszę, mąkę, makarony, otręby, płatki owsiane, a także suchy chleb, orzechy, migdały i nasiona roślin strączkowych. Wołki zbożowe żeruje na suszonych i świeżych owocach, żołędziach z uszkodzoną łupiną, na nasionach słonecznika i karmie dla ptaków. Nie występują w warunkach naturalnych, nie potrafią rozwijać się w polu.
Wołek zbożowy jak wygląda
- Wołek zbożowy wielkość i wygląd
Wołek zbożowy (Sitophilus granarius, Sitophila granaria, Calandra granaria) to niewielki (ok. 4 mm długości) owad z rzędu chrząszczy. Brunatny, bezskrzydły z rodziny ryjkowcowatych, pokryty połyskującym, chitynowym pancerzykiem. Gruby pancerz oraz zrośnięte pokrywy nadają chrząszczowi wytrzymałości na zgniatanie. Charakterystyczna głowa wołka jest niewielka i ma postać wydłużonego ryjka z aparatem gębowym. Ryjek w przekroju jest okrągły. Po obydwu bokach głowy u jej podstawy znajdują się oczy i kolankowato zgięte 8-segmentowe czułki układające się na kształt litery V i zakończone owalnymi buławkami. Wołek zbożowy, w chwili zaniepokojenia, chowa czułki wraz z odnóżami, zastygając w bez ruchu na krótki czas. Ciało chrząszcza jest wysmukłe, walcowate i pokryte rzadkimi, żółtymi włoskami czuciowymi. Nogi są krótkie i mocne. Dzięki trzem parom odnóży wołek zbożowy potrafi szybko biegać. Skrzydeł lotnych brak. Samce wołków zbożowych odróżniają się od samic krótszym i grubszym ryjkiem.
- Wołek zbożowy w domu
Wołek zbożowy prowadzi nocny tryb życia. Za dnia pozostaje w ciemnych zakamarkach. Jego rozwój przebiega w ukryciu, dlatego wczesne wykrycie i zwalczanie wołka zbożowego jest bardzo trudne. Długość życia chrząszczy wołka zbożowego uzależniona jest od dostępu do pokarmu, wilgotności oraz temperatury, w której przebywają. W wilgotności 75% i temperaturze 21°C mogą przeżyć rok. Poniżej 0°C zamiera po kilku miesiącach. Wysokie temperatury działają szkodliwie na rozwój szkodnika. Dobrze radzi sobie w warunkach niskiej wilgotności powietrza. Chrząszcze są odporne na brak pokarmu i bez niego w obniżonej temperaturze mogą przeżyć ponad miesiąc.
Autor: Gettyimages
Wołki zbożowe żywią się suszonymi i świeżymi owocami, żołędziami z uszkodzoną łupiną, nasionami słonecznika, czy karmą dla ptaków
Wołek zbożowy: skąd się bierze
Przy odpowiedniej temperaturze i wilgotności powietrza, wołki zbożowe bardzo szybko się rozmnażają. Samce wydzielają feromon agregacyjny, dzięki któremu owady gromadzą się i łączą się w pary w celu wydania potomstwa. Zapłodniona samica wołka po wygryzieniu w ziarnie kanalika składa wewnątrz jajo i zasklepia otwór wydzieliną. W jednym ziarnie pojawia się zwykle jedno jajo. Wyjątkiem są ziarna kukurydzy, do których samica potrafi złożyć kilka jaj. W ciągu życia (które trwa od pół roku do ponad 2 lat) samica wołka składa kilkaset jaj.
Wołek zbożowy larwa
Larwa wołka zbożowego długości od 0,4 do 2,5 mm jest beznoga (łukowato wygięty pędrak), biała z brunatnymi żuwaczkami. Wykluwa się po 10 dniach i żeruje wewnątrz ziarna. Rozwój larwy przebiega wewnątrz ziarniaka, który na zewnątrz nie wykazuje oznak zasiedlenia. W produktach drobno zmielonych rozwój larw jest niemożliwy. Następnie przepoczwarza się w postać dorosłą, która po kolejnych kilku dniach opuszcza ziarno przez wygryziony otwór. Pełny rozwój owada trwa około 26 dni. W ciągu roku może pojawić się nawet kilka pokoleń wołków zbożowych. Wszystkie stadia rozwojowe mogą zimować.
Wołki zbożowe unikają ziarna o wilgotności poniżej 8%. Chrząszcze wyczuwają mocno wilgotne ziarno, chętnie do niego przechodzą i w krótkim czasie opanowują. Nie należy magazynować świeżo zebranego i niedosuszonego ziarna.
Czy wołek zbożowy jest szkodliwy dla ludzi?
Porażenie ziarna następuje po zbiorach – w magazynie. Źródłem porażenia mogą być środki transportu, maszyny do czyszczenia ziarna oraz worki, w których przechowywano stare zapasy.
Wołek zbożowy niszczy zbiory ziarna, a jego odchody i wylinki powodują gnicie produktu, w którym się zagnieździł. Nadają mu zapach stęchlizny oraz sprzyjają pojawianiu się czynników chorobotwórczych. Produkty zaatakowane przez wołka zbożowego nie nadają się do spożycia przez ludzi.
Co zrobić jeśli w domu pojawiły się inne szkodniki:
- Jak pozbyć się moli odzieżowych i spożywczych
- Jak pozbyć się rybików z łazienki i kuchni
- Ranking skutecznych preparatów na mrówki
- Sprawdzone sposoby na mszyce
Czy wołek zbożowy jest szkodliwy dla ludzi? Wołek zbożowy zawiera w swoim ciele alergeny, dlatego oznaką jego pojawienia się w miejscu składowania ziarna mogą być objawy astmy i nadwrażliwości płucnej (alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych). Szczególnie narażeni na to są pracownicy magazynów zbożowych i piekarze. Przypadkowe spożycie produktów zanieczyszczonych przez wołki zbożowe może powodować zaburzenia jelitowe i stany zapalne przewodu pokarmowego.
Wołek zbożowy zwalczanie w domu
Wołek zbożowy to szkodnik typowo magazynowy, ale przyniesiony wraz z produktami spożywczymi do domu może zadomowić się w naszej spiżarni na dobre. Najskuteczniejszą metodą zwalczania wołka zbożowego jest prewencja. Produkty zbożowe powinny być zaraz po zakupie przesypywane i przechowywane w suchych, szczelnych pojemnikach w chłodnymi ciemnym miejscu.
Wołki zbożowe to szkodniki, które nie lubią hałasu. Aby zawczasu wykryć intruza i nie dopuścić do jego rozmnożenia się, należy często przeglądać zapasy, sprzątać szafki kuchenne i przesuwać pojemniki z produktami zbożowymi. Owady wychodzą z ukrycia i możliwe jest pozbycie się dorosłych osobników.
Aby uśmiercić wołki zbożowe, umieszczamy pojemniki z produktami w lodówce na co najmniej miesiąc lub wymrażamy przez dobę w temperaturze minimum minus 15°C. Inną metodą zwalczania wołków zbożowych jest długie pieczenie zboża w piekarniku w temperaturze około 60oC.
W magazynach w celu zwalczania wołków zbożowych konieczna jest fumigacja (gazowanie zboża). Fumigacja to zabieg polegający na zwalczaniu szkodników toksycznymi gazami lub mieszaninami gazów.
