Czy będzie uszczelnienie opodatkowania przy zniesieniu współwłasności?
Sejm pracuje nad zmianami w prawie, które mają wyeliminować możliwość unikania zapłaty podatku od spadków i darowizn. Co jeszcze może się zmienić?
Autor: thinkstockphotos.com
Nad projektem nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw trwają obecnie prace w Sejmie
W Sejmie trwają prace nad rządowym projektem zmian w ustawie o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Wśród proponowanych w tym projekcie zmian, znajdują się również zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Opodatkowanie przy znoszeniu współwłasności
Projekt nowelizacji przewiduje objęcie podatkiem od spadków i darowizn także nieodpłatnego nabycia własności rzeczy wspólnej (wspólnego prawa majątkowego) albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność. W obecnym stanie prawnym, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności, którego skutkiem jest całkowite zniesienie współwłasności.
W praktyce notariusze powszechnie sporządzają tzw. umowy częściowego zniesienia współwłasności, w wyniku których zniesienie współwłasności następuje etapami, co prowadzi do unikania zapłaty podatku od spadków i darowizn lub zminimalizowania wysokości podatku.
Co zapowiadają zmiany przepisach dotyczących zniesienia współwłasności?
Projekt zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje opodatkowanie także takich przypadków, które obejmują przyznanie rzeczy wspólnej albo jej części na dalszą współwłasność kilku (niektórym) dotychczasowym współwłaścicielom.
Pierwszy przypadek dotyczy przyznania rzeczy wspólnej tylko niektórym współwłaścicielom, który powoduje zmianę wielkości ich dotychczasowych udziałów. Kolejny przypadek dotyczy wydzielenia części z rzeczy wspólnej i przyznania jej jednemu (niektórym) ze współwłaścicieli, przy pozostawieniu we współwłasności pozostałej części rzeczy. Może to powodować wzrost majątku u niektórych ze współwłaścicieli (zarówno u tych, którzy nabyli wyodrębnioną część, jak i u tych, którzy pozostają we współwłasności pozostałej części rzeczy).
Przepisy dotyczące opodatkowania zniesienia współwłasności będą miały zastosowanie także do nieodpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli. W tym przypadku nie dochodzi do całkowitego zniesienia współwłasności, bowiem z mocy prawa we współwłasności pozostaje grunt oraz części wspólne. W obecnym stanie prawnym nieodpłatne wyodrębnienie lokalu pozostaje poza zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn.
W każdym z tych przypadków, zapłacić podatek będą miały obowiązek te osoby, u których nastąpi przyrost wartości nabytego majątku.
Zmiany w obowiązkach wobec urzędu skarbowego
Obecnie jednym z warunków dających prawo skorzystania z całkowitego zwolnienia od zapłaty podatku od spadków i darowizn wśród członków najbliższej rodziny - małżonka, zstępnych (dzieci) wstępnych (rodziców), pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy, jest zgłoszenie faktu nabycia majątku w drodze spadku lub darowizny, naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku). Powyższy obowiązek zgłoszenia do fiskusa nie stosuje się m. in. w przypadku, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. W takim przypadku bowiem urząd skarbowy to notariusz powiadamia o fakcie nabycia majątku.
W niektórych przypadkach dla skuteczności czynności wystarczające jest, aby w formie aktu notarialnego złożone zostało tylko oświadczenie woli jednej ze stron czynności (np. przy umowie darowizny wystarczające jest złożenie w tej formie tylko oświadczenia darczyńcy, a przy ustanawianiu nieodpłatnego użytkowania w formie aktu notarialnego składane jest oświadczenie woli ustanawiającego to prawo).
Według obecnych przepisów dla skorzystania ze zwolnienia podatkowego w takich przypadkach, niezbędne jest złożenie zgłoszenia przez podatnika, mimo że organ podatkowy ma informację o nabyciu tego prawa. Notariusz ma bowiem obowiązek przekazywania organom podatkowym wypisów sporządzonych aktów notarialnych zawierających oświadczenie woli jednej ze stron czynności cywilnoprawnych.
Projekt nowelizacji zakłada zniesienie obowiązku informowania przez podatników urzędu skarbowego o nabyciu majątku, gdy to nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Moment powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu majątku w drodze darowizny
Projekt przewiduje także określenie momentu powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu rzeczy lub praw majątkowych tytułem darowizny, polecenia darczyńcy, zapisu zwykłego, dalszego zapisu albo polecenia testamentowego w przypadku, gdy jest realizowany w ratach.
Przy nabyciu rzeczy i praw majątkowych w drodze zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub z polecenia testamentowego obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub polecenia. Podobnie w przypadku nabycia w drodze darowizny lub z polecenia darczyńcy, w których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (z wyjątkiem darowizn dokonywanych w formie aktu notarialnego) lub z chwilą wykonania polecenia. W praktyce występują przypadki, w których powyższe przysporzenia dokonywane są w ratach.
Projekt nowelizacji określa zasady powstawania obowiązku podatkowego w sposób uwzględniający możliwość ich dokonywania w części i odniesienie go do chwili realizacji części świadczenia. Doprecyzowanie zasad korzystania z ulgi mieszkaniowej Projekt nowelizacji doprecyzowuje także warunki korzystania z ulgi mieszkaniowej. Chodzi o ulgę w podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie przez osoby z rodziny. Projekt zmian przewiduje, że warunek zamieszkiwania przez 5 lat, obejmuje także zamieszkiwanie w nowo wybudowanym budynku lub lokalu.
Nad omawianym projektem nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw trwają obecnie prace w Sejmie.
3.09.2014
