Instalacja grzewcza: co i w jaki sposób można poddać automatyzacji

Współczesne instalacje grzewcze mogą się bez nieustannej obsługi kotłowni. Wiele czynności wykonują za nas układy automatycznej regulacji temperatury. Większość pieców gazowych lub kotłów na olej jest fabrycznie wyposażona przynajmniej w te najprostsze, bez których trudno byłoby w ogóle z nich korzystać.

Automatyka instalacji grzewczej: włącz i zapomnij

Praktycznie do każdego pieca gazowego czy kotła na olej można podłączyć termostat pokojowy. Będzie sterował pracą palnika zamiast termostatu zamontowanegow kotle, który umożliwia wprawdzie utrzymywanie stałej temperatury wody w instalacji, ale nie reaguje na zmiany temperatury w ogrzewanych wnętrzach. Termostat pokojowy włącza palnik kotła i pompę obiegową, gdy temperatura w pomieszczeniu spadnie poniżej ustalonego minimum, i wyłącza, gdy osiągnie wartość nastawioną na termostacie. Dzięki temu nie ma potrzeby ręcznegoprzestawiania wartości temperatury, do jakiej kocioł ma podgrzewać wodę, gdy na skutek zmiany pogody zmieni się wielkość zapotrzebowania na ciepło.

Woda w instalacji ma zawsze minimalną temperaturę, przy której jest możliwe utrzymanie zadanej temperatury w pomieszczeniach. Nie jest przegrzewana, co w pewnym stopniu przyczynia się do ograniczenia strat energii. Najprostsze termostaty mechaniczne mają wbudowany bimetal, który po przekroczeniu nastawionej pokrętłem temperatury rozłącza obwód elektrycznyi w ten sposób wyłącza kocioł. Dokładniejsze są regulatory elektroniczne. Mogą sterować kotłami wyposażonymi w palniki z modulacją (płynną zmianą) mocy. Regulacja nie odbywa się wtedy dwustopniowo przez włączanie i wyłączanie palnika, ale w sposób ciągły – moc grzewcza jest płynnie dostosowywana do chwilowego zapotrzebowania na ciepło. Zamiast termostatu pokojowego można oczywiście zastosować regulację pogodową. Po podłączeniu przeznaczonego do tego regulatora praca kotła będzie uzależniona od zmian temperatury na zewnątrz według zapisanego w regulatorze programu (krzywej grzania).

Termostat pokojowy w każdym pomieszczeniu?

Termostaty i regulatory pogodowe sterujące pracą kotła umożliwiają zmiany temperatury w całej instalacji grzewczej, czyli we wszystkich pomieszczeniach jednocześnie. W niewielkich mieszkaniach, a nawet małych domach może to być wystarczające. Ale na pewno bardziej praktyczna jest możliwość indywidualnej regulacji temperatury w każdym pomieszczeniu. Służą do tego zawory z głowicami termostatycznymi montowane przy każdym grzejniku lub pętli ogrzewania podłogowego. Głowice samoczynnie zmniejszają lub zwiększają stopień otwarcia zaworu tak, by do grzejnika dopływała taka ilość gorącej wody, która pozwala na utrzymanie w pomieszczeniu żądanej, stałej temperatury.

Każda zmiana temperatury na zewnątrz lub dodatkowe zyski ciepła, na przykład od nasłonecznienia, działającego kominka czy urządzeń elektrycznych, powodują bowiem zmianę zapotrzebowania na ciepło w pomieszczeniu, a zawór z termostatem stale na te zmiany reaguje. Wartość temperatury, która ma być utrzymywana w pomieszczeniu, ustala się pokrętłem głowicy. Położenie środkowe odpowiada zwykle temperaturze komfortu, czyli 20-22°C. Jeśli chcemy, by w pomieszczeniu było chłodniej, przymykamy zawór, przestawiając pokrętło głowicy w kierunku niższych cyfr na skali, gdy jest nam za zimno, trzeba przekręcić pokrętło w przeciwną stronę. Można też całkowicie zamknąć zawór i wtedy pomieszczenie nie będzie ogrzewane.

Najważniejszą zaletą zaworów termostatycznych jest możliwość zróżnicowania temperatury w poszczególnych pomieszczeniach mimo zasilania wszystkich grzejników wodą o tej samej temperaturze. Zmieniając położenie pokręteł poszczególnych głowic, można w ciągu dnia ogrzewać niewykorzystywane sypialnie lub pokój gościnny jedynie do 16°C, a na przykład w kuchni i salonie, w których stale ktoś przebywa, utrzymywać 22°C. Obniżanie temperatury w niewykorzystywanych pomieszczeniach umożliwia znaczne, nawet kilkudziesięcioprocentowe zmniejszenie kosztów ogrzewania.