Zaprawa murarska, zaprawa tynkarska i inne - poznaj rodzaje zapraw i ich przeznaczenie

Zaprawa murarska - przeznaczenie, rodzaje, cechy. Na rynku znajdziemy różne rodzaje zapraw o różnym przeznaczeniu, np. zaprawa na ściany, a raczej wyprawa, czyli po prostu tynk, podkład podłogowy, zaprawa do podłóg przemysłowych czy do chodników.

Podczas budowy i wykańczania domu są używane zaprawy budowlane różnego rodzaju. Wszystkie łączy to, że ich podstawowym składnikiem jest cement. Oprócz tego zawierają kruszywo, wypełniacze, modyfikatory oraz dodatki, które nadają im specjalne właściwości. Podczas wznoszenia domu wykorzystuje się zaprawy murarskie.

Zaprawa murarska jest szczególnym rodzajem zaprawy, która służy do łączenia elementów murowych, takich jak np. cegła ceramiczna, bloczki z betonu komórkowego, bloczki z silikatów, pustaki ceramiczne. Wymaga się więc od niej specjalnych cech związanych z założoną współpracą zaprawy z danym rodzajem elementu murowego.

Obok zapraw murarskich znajdziemy zaprawy tynkarskie różnego rodzaju, czyli zaprawy służące do wyprawiania ścian. Nałożone na podłoże murowe przykrywają spojone elementy i tworzą warstwę, pod którą można ukryć przewody instalacyjne. Stanowią wierzchnie wykończenie ścian, które można pokryć farbami, tapetami, okładzinami lub okleinami.

Zaprawy specjalnego przeznaczenia stanowią osobną obszerną grupę produktów i służą do przygotowywania np. podkładów podłogowych, podłóg przemysłowych, tynków elewacyjnych, . Wśród nich znajdziemy też zaprawy wodo- i mrozoodporne, które są przeznaczone do stosowania na zewnątrz, np. w ogrodzie, w basenie.

Spis treści

1. Zaprawa murarska
2. Świeża zaprawa murarska
3. Stwardniała zaprawa murarska
4. Rodzaje zapraw murarskich
5. Zaprawa tynkarska
6. Inne rodzaje zapraw

Zaprawa murarska

Zaprawa murarska to zaprawa cementowo-wapienna, cementowa albo o innym spoiwie przeznaczone do łączenia ze sobą elementów murowych, np. bloczków, pustaków. Jeśli chodzi o cechy zapraw murarskich to można je podzielić na:

• świeżej zaprawy,
• zaprawy związanej.

Świeża zaprawa murarska

Jeśli chodzi o świeżą zaprawę murarską to najważniejsza jest tzw. urabialność zaprawy, którą można określić jako łatwość jej stosowania przy robotach murarskich dla danych elementów murowych i warunków atmosferycznych.

Ważna jest także:

• zdolność zaprawy do zatrzymywania wody,
• jej plastyczność,
• czas przydatności zaprawy do robót murarskich.

Stwardniała zaprawa murarska

Jeśli chodzi o ważniejsze cechy stwardniałej zaprawy murarskiej to najczęściej podawaną jej cechą jest wytrzymałość na ściskanie. Nie powinna ona być większa od wytrzymałości na ściskanie łączonego przez nią elementu murowego. Jednak z punktu zachowania spoistości i szczelności muru najważniejsza jest przyczepność zaprawy murarskiej do elementów murowych.

Innymi ważnymi cechami związanej zaprawy murarskiej są:

• porowatość,
• termoizolacyjność,
• paroprzepuszczalność,
• mrozoodporność,
• szczelność.

Pamiętaj, że:

Nie istnieje zaprawa murarska, która jest uniwersalna i dobra do zastosowania do każdego rodzaju elementu murowego, każdego rodzaju warunków atmosferycznych, występujących podczas murowania czy każdego rodzaju warunków pracy w murze.

Rodzaje zapraw murarskich

Stosunkowo dużą uniwersalność wykazuje zaprawa murarska cementowo-wapienna. Dlatego jest to najpopularniejsza zaprawa do murowania. Zaprawy murarskie wyrabiane są zarówno fabrycznie, jak i bezpośrednio na budowie. Zaprawy fabryczne są zazwyczaj suchą mieszanką, do której na budowie dodaje się tylko odpowiednią ilość wody. Producenci deklarują przeznaczenie i określone właściwości danej zaprawy. W przypadku zapraw urabianych na budowie takiej gwarancji nie ma. Każda porcja urobiona jednorazowa może w pewnym stopniu różnić się właściwościami.

Zaprawa tynkarska

Do wykańczania ścian służą zaprawy tynkarskie. Są one przeznaczone do zastosowań wewnętrznych i/lub zewnętrznych. Podobnie jak zaprawy murarskie są produkowane fabrycznie i sprzedawane w postaci workowanej suchej mieszanki albo też przygotowywane w betoniarce na budowie. Zaprawy tynkarskie mogą być przeznaczone do nakładania ręcznego albo maszynowego. Najpopularniejsze są tradycyjne zaprawy cementowo-wapienne, ale dużym powodzeniem cieszą się też tynki gipsowe. Są również dostępne wapienne zaprawy tynkarskie. 

Zaprawy tynkarskie różnią się wielkością kruszywa i wynikającym z tego przeznaczeniem. Te o najgrubszym są przeznaczone na obrzutkę, tworzące zasadniczą warstwę wykończeniową mają średniej wielkości ziarno, a służące do wygładzania ścian - najdrobniejsze.

Przeczytaj też: Cennik prac tynkarskich

Osobną grupę stanowią zaprawy tynkarskie zewnętrzne - elewacyjne. Tradycyjnie stosowane od lat są tynki mineralne, które wymagają dodatkowego malowania. W tej chwili dominują tynki cienkowarstwowe o spoiwach polimerowych, np. silikonowych, silikatowych, akrylowych. Popularne są tynki elewacyjna zawierające mieszankę różnych spoiw, co powinno dać produkty o specyficznych właściwościach i przeznaczeniu.

Inne rodzaje zapraw

Rozwój chemii budowlanej pozwala tworzyć coraz bardziej wyrafinowane produkty o ściśle określonym przeznaczeniu. Jeśli chodzi o cechy zaprawy specjalistycznej, to w zależności od jej przeznaczenia, położenia w budynku lub na zewnątrz, zawsze będzie nieco inny zbiór wymagań i co z tego wynika skład.

W ogólności można wyróżnić:

• odporność
• mechaniczną,
• chemiczną,
• termiczną,
• na zabrudzenie,
• na korozję,
• na ogień,
• na ultrafiolet,

• antyelektrostatyczność,
• przeciwpoślizgowość,
• mrozoodporność,
• szczelność itd.

Można tu wymienić np. zaprawy murarskie wodo- i mrozoodporne. Zależnie od przeznaczenia powinny mieć inne cechy i skład. Zaprawa do chodników rozumiana jako łącząca elementy, z których robiony jest chodnik, jest specyficznym rodzajem zaprawy murarskiej, która pracuje w specyficznych warunkach i należy wtedy szczególnie pamiętać o takich jej cechach jak mrozoodporność, odporność na ścieranie, szczelność. Ale już zaprawa do wymurowania niecki betonu powinna być w pierwszej kolejności wodoodporna.

Bardzo bogatą grupę zapraw stanowią podkłady podłogowe (jastrychy, wylewki). Najczęściej są wykonywane z cementu, wody i piasku (bywa, że również ze żwiru w roli kruszywa). Dla uzyskania dodatkowych właściwości dodaje się modyfikatory, plastyfikatory, zbrojenie rozproszone itp. Wylewki podłogowe to beton o odpowiednich właściwościach, np. samopoziomujących. Coraz popularniejsze są wylewki anhydrytowe o spoiwie gipsowym), które sprawdzają się zwłaszcza na ogrzewaniu podłogowym.

Do zapraw specjalistycznych można też zaliczyć zaprawy murarskie w postaci kleju lub piany - dokonanie chemii budowlanej. To rezultat dążenia do osiągnięcia innej postaci zaprawy murarskiej, co pozwoli uprościć i przyspieszyć proces murowania. Dzięki ich zastosowaniu zdecydowanie zmniejsza się udział zaprawy spajającej pustaki lub bloczki w powierzchni i objętości muru, co poprawia jego właściwości termoizolacyjne.

Ciekawą grupę stanowią zaprawy do podłóg przemysłowych, które niektórzy inwestorzy stosują w domach jednorodzinnych. Zbiór stawianych im wymagań jest inny niż dla zapraw murarskich czy tynkarskich.

W celu spełnienia wymagań warstwy nawierzchniowej stosuje się różne rozwiązania materiałowe. Są to zarówno specjalne chemiczne dodatki i domieszki do świeżego betonu, np. polimery. Ale także np. zbrojenie rozproszone. Ważne jest więc odpowiednie zaprojektowanie świeżej mieszanki - w zasadzie betonowej, która jest wykonywana w specjalistycznej wytwórni betonu. Można też stosować fabrycznie przygotowane suche zaprawy, do których na budowie dodaje się jedynie wody.

Ważna będzie tutaj przyczepność do zazwyczaj betonowego podłoża, jak i skurcz występujący przy wiązaniu zaprawy specjalistycznej. Na prawidłowość pracy posadzki mają także wpływ cechy warstwy, która stanowi podłoże nawierzchni posadzki. Zaprojektowanie odpowiedniego betonowego podłoża pod warstwę nawierzchniową posadzki to często złożone technologiczne, materiałowo, konstrukcyjnie i wykonawczo zadanie. Poza odpowiednim składem mieszanki betonowej, która najpierw zapewni odpowiednie cechy robocze (np. plastyczność) należy zapewnić odpowiednie zbrojenie, zdylatowanie płyty i należytą pielęgnację betonu.

Szczególnym przypadkiem jest takie przygotowywanie posadzki przemysłowej, kiedy warstwa konstrukcyjna (zbrojona i zdylatowana) jest tak wykonywana, że jej górna powierzchnia stanowi od razu docelową nawierzchnię posadzki. Beton w takiej posadzce jest po ułożeniu wibrowany wgłębnie, potem próżniowany. W ostatniej fazie, podczas mechanicznego zacierania powierzchniowego, dodawane są substancje, które dodatkowo utwardzają i uszczelniają docelową nawierzchnię. Wylewka cementowa pod podłogę przemysłową powinna mieć wytrzymałość na ściskanie przynajmniej równa 20 MPa.

Wykonanie posadzki przemysłowej w domu jednorodzinnym nie wiąże się z tak rygorystycznymi wymogami konstrukcyjnymi. Za to ważne bywają względy estetyczne, a także użytkowe. Posadzka przemysłowa w domu jednorodzinnym może być wykończona tak, że będzie pasować w eleganckim salonie, jak również tak, żeby dobrze komponowała się we wnętrzu nowoczesnym, loftowym, rustykalnym.