Inspektor PINB – kontrola budowy oddanej do użytkowania

Mam pytanie odnośnie dawno zakończonej budowy i oddanej do użytkowania. Czy inspektor PINB może kontrolować taką budowę? Jeżeli tak, to w jakim zakresie? Z Muratora dowiedziałem się, że inspektor PINB nie może kontrolować dawno zakończonej budowy lecz tylko pod względem przepisów technicznych i zgodnych z przeznaczeniem. Proszę, jeżeli to możliwe o podanie wyroków NSA w podobnych sprawach.

Zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane ( tekst jednolity Dz. U. 2016.290 z dnia 2016.03.08 z późn. zm. ) Organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po przeprowadzeniu obowiązkowej kontroli, o której mowa w art. 59a.

Organ nadzoru budowlanego może w pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego określić warunki użytkowania tego obiektu albo uzależnić jego użytkowanie od wykonania, w oznaczonym terminie, określonych robót budowlanych.

Jeżeli organ nadzoru budowlanego stwierdzi, że obiekt budowlany spełnia warunki, określone w ust. 1, pomimo niewykonania części robót wykończeniowych lub innych robót budowlanych związanych z obiektem, w wydanym pozwoleniu na użytkowanie może określić termin wykonania tych robót. Inwestor jest obowiązany zawiadomić organ nadzoru budowlanego o zakończeniu robót budowlanych prowadzonych, po przystąpieniu do użytkowania obiektu budowlanego, na podstawie pozwolenia na użytkowanie.

W sytuacji, gdy pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego wydane było pod warunkiem wykonania, w określonym przez ten organ terminie, robót budowlanych, inspektor powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego ma prawo skontrolować taką budowę w zakresie wykonania wskazanych robót budowlanych. W przypadku, gdy w wyniku kontroli okaże się, iż inwestor nie wykonał ciążących na nim obowiązków organ nadzoru budowlanego wygasza decyzję o pozwoleniu na użytkowanie. Orzecznictwo sądów administracyjnych w tym zakresie jest dość zgodne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 lipca 2011 roku, Sygn. Akt VII SA/Wa 802/11 stwierdził, iż „Warunki użytkowania obiektu określone w pozwoleniu na użytkowanie wiążą stronę, a w sytuacji, gdy strona ich nie spełni, właściwy organ nadzoru budowlanego, który wydał pozwolenie na użytkowanie, stwierdza jego wygaśniecie na podstawie art. 162 § 1 pkt 2 k.p.a.”

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 marca 2012 roku, Sygn. Akt II OSK 12/11 orzekł: Niewykonanie w oznaczonym terminie nałożonego obowiązku realizacji robót budowlanych, od których wykonania zostało uzależnione pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego (art. 59 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, Dz.U. z 2006 r. Nr 156, pοz. 1118 ze zm.), stanowi przesłankę stwierdzenia wygaśnięcia decyzji o pozwoleniu na użytkowanie na zasadzie art. 162 § 1 pkt 2 K.p.a. z powodu niedopełnienia przez stronę warunku zawartego w tej decyzji.”

Art. 61 prawa budowlanego nakłada na właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego obowiązek utrzymywania i użytkowania go zgodnie z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska. Obiekt budowlany musi być w należytym stanie technicznym i estetycznym, w każdym czasie musi być zgodny z przepisami techniczno – budowlanymi. Właściciel lub zarządca obiektu musi zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.

Ponadto przepisy prawa budowlanego nakładają na właścicieli lub zarządców dokonywanie okresowych kontroli obiektów budowlanych. Obowiązkowo należy dokonywać kontroli:

1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:

a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, (ta kontrola nie dotyczy budynków mieszkalnych jednorodzinnych, obiektów budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego oraz wszystkich obiektów wymienionych w art. 29 ust 1 prawa budowlanego, a więc tych do których budowy, nie jest wymagane uzyskanie decyzji w przedmiocie pozwolenia na budowę)

b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,

c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);

2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów;

3) okresowej w zakresie, o którym mowa w pkt 1, co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m2; osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie pisemnie zawiadomić organ nadzoru budowlanego o przeprowadzonej kontroli;

4) bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia okoliczności takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska.

4a) w przypadku zgłoszenia przez osoby zamieszkujące lokal mieszkalny znajdujący się w obiekcie budowlanym o dokonaniu nieuzasadnionych względami technicznymi lub użytkowymi ingerencji lub naruszeń, powodujących zmianę użytkowania obiektu nie zgodną z jego przeznaczeniem lub z wymaganiami ochrony środowiska, oraz pogorszenie jego stanu technicznego lub estetycznego.

Zgodnie z art. 62 ust. 3 prawa budowlanego, organ nadzoru budowlanego ma prawo żądać od właściciela lub zarządcy obiektu, dokumentów potwierdzających przeprowadzanie w określonych przepisami odstępach czasu kontroli. Może żądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu. Organ nadzoru budowlanego może również w każdym czasie nakazać przeprowadzenie takiej kontroli jeśli stwierdzi nieodpowiedni stan techniczny obiektu lub jego części.

Na koniec dodam, iż w sytuacji stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego, że obiekt budowlany:

1) może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia bądź środowiska albo

2) jest użytkowany w sposób zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi, bezpieczeństwu mienia lub środowisku, albo

3) jest w nieodpowiednim stanie technicznym, albo

4) powoduje swym wyglądem oszpecenie otoczenia

- organ nadzoru budowlanego nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, określając termin wykonania tego obowiązku.

W decyzji, organ nadzoru budowlanego może zakazać użytkowania obiektu budowlanego lub jego części do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości ( nie dotyczy pkt 4 ). Decyzja o zakazie użytkowania obiektu, w przypadku okoliczności określonych w pkt 1 i 2 podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.

W przypadku stwierdzenia nieuzasadnionych względami technicznymi lub użytkowymi ingerencji lub naruszenia wymagań dotyczących obiektu budowlanego, których charakter uniemożliwia lub znacznie utrudnia użytkowanie go do celów mieszkalnych, organ nadzoru budowlanego nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie skutków ingerencji lub naruszeń lub przywrócenie stanu poprzedniego. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 lipca 2016 roku, Sygn. Akt II OSK 2675/14 stwierdził, iż: „Przepis art. 62 ust. 3 p.b. stanowi samoistną podstawę nałożenia obowiązku określonego w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a. p.b. Bez znaczenia pozostaje na gruncie art. 62 ust. 3 p.b. okoliczność, czy obiekt budowlany jest użytkowany, jak również to, czy jest to budynek mieszkalny jednorodzinny, czy też jakiś inny. Jedyną ale i wystarczającą przesłanką warunkującą zastosowanie trybu z art. 62 ust. 3 p.b. jest stwierdzenie nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego, mogącego spowodować zagrożenie życia bądź zdrowia ludzi.”

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 14 lipca 2016 roku, Sygn. Akt II SA/Wr 299/16 odniósł się natomiast do przesłanek skutkujących nakazaniu przeprowadzenia kontroli oraz uzasadnienia decyzji w tym zakresie. „1. Kluczowe dla oceny zasadności nakazania przeprowadzenia kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 p.b. jest wykazanie przez organ nadzoru budowlanego, że dany obiekt budowlany jest w nieodpowiednim stanie technicznym, to jest stanie mogącym spowodować zagrożenie: życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska. 2. Organ powinien sporządzić uzasadnienie decyzji w sposób odpowiadający wymogom art. 107 § 3 k.p.a., a w szczególności zawrzeć w nim wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Ustalenia w tym zakresie powinny być konkretne i precyzyjne, zaś uzasadnienie prawne powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.”

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2013 roku, Sygn. Akt II OSK 1657/11 dotyczący nakazu przeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego i przedłożenia ekspertyzy stanu technicznego obiektu: „W zależności od konkretnego stanu faktycznego, ustalenia dokonane przez organ co do stanu technicznego obiektu budowlanego mogą stanowić wystarczającą podstawę do nakazania przeprowadzenia kontroli i w takim przypadku, jeżeli będzie to konieczne, organ nadzoru budowlanego w decyzji może orzec również obowiązku przedstawienia ekspertyzy. Wyniki przeprowadzonej kontroli oraz treść przedłożonej ekspertyzy mogą stanowić podstawę do podjęcia decyzji przewidzianej w art. 66 bądź 67 p.b. Możliwa jest również sytuacja, gdy w trakcie postępowania organ dojdzie do przekonania, że niezbędne jest wykonanie ekspertyzy technicznej obiektu budowlanego. Wówczas orzeczenie o obowiązku przedstawienia ekspertyzy ma charakter dowodowy, a właściwą formą działania będzie forma postanowienia, zgodnie z art. 123 § 1 k.p.a.”

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2016 roku, Sygn. Akt II OSK 466/15 dotyczący skutków stwierdzenia przez organ nadzoru budowlanego nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego: „Organ nadzoru budowlanego w przypadku stwierdzenia, że obiekt budowlany jest w nieodpowiednim stanie technicznym jest upoważniony do nakazania, w drodze decyzji, usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.”

Jak wynika z powyższego organ nadzoru budowlanego może przeprowadzić kontrolę stanu technicznego obiektu budowlanego oraz czy użytkowany jest on zgodnie z jego przeznaczeniem w każdym czasie. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości organ wydaje decyzję w przedmiocie obowiązku ich usunięcia.

30.01.2017