Sucha zabudowa. Płyty do wykańczania ścian, podłóg i sufitów

2012-03-27 11:55

Płyty g-k, płyty gipsowo-włóknowe, płyty cementowo-włóknowe lub płyty OSB. Co je łączy? Wszystkie są chętnie stosowane do wykonywania tak zwanej suchej zabudowy wnętrz. Wykończysz nimi ściany i sufity, zabudujesz poddasze i ułożysz z nich podkład podłogowy.

Sucha zabudowa wnętrz

Sucha zabudowa z płyt to rozwiązanie uniwersalne. Płyty są lekkie i mają duże wymiary. Ich obróbka jest bardzo prosta, a montaż łatwy i szybki. Płyty posłużą między innymi do:

obudowy skosów poddasza;
zbudowania okładzin szkieletowych ścian działowych;
wewnętrznej zabudowy zewnętrznych, konstrukcyjnych ścian szkieletowych;
suchej zabudowy wewnętrznych, nośnych ścian szkieletowych;
zrobienia tak zwanych suchych tynków na ścianach murowanych;
zbudowania sufitów podwieszanych;
wykonania obudowy wkładów kominkowych;
zrobienia podkładów podłogowych.

Płyty gipsowo-kartonowe

Są zbudowane z gipsowego rdzenia oklejonego obustronnie kartonem, który stanowi konstrukcję nośną płyty.Standardowa grubość płyt to 12,5 mm, szerokość 120 cm, długość – 2,6 m. Są też takie o grubości 6 lub 6,5 mm (do gięcia), 9,5, 15, a nawet 20 lub 25 mm (odporne na uderzenia, dobre jako podkład podłogowy) oraz małe, o szerokości 60-90 cm, dogodne w małych zabudowach. Na rynku jest dostępnych kilkarodzajów płyt:

GKB/A – standardowe, są przeznaczone do pomieszczeń suchych, w wersji o zmniejszonej grubości (6 lub 6,5 mm) mogą być używane do budowy konstrukcji giętych;
GKBI/H2 – wilgocioodporne, zostały nasycone substancją hydrofobową (parafina lub silikon), można je stosować w pomieszczeniach okresowo wilgotnych; są dostępne także płyty o nasiąkliwości zredukowanej nawet do 3%, przeznaczone do pomieszczeń długo mokrych, zabudów przy basenach;
GKF/F – ogniochronne, zbrojone włóknem szklanym i celulozowym oraz laminowane obustronnie matami z włókna szklanego. Zatrzymują ogień do czasu uwolnienia się wody z kryształków gipsu, zbrojenie włóknem szklanym znacznie ten czas wydłuża. W specjalnych płytach ogniochronnych zastosowano zbrojenie z włókna szklanego będące dodatkową barierą dla ognia, a wraz z grubością okładziny rośnie też jej ognioodporność. W systemach szkieletowych zaleca się nawet wykonywanie wewnętrznych okładzin ścian z podwójnej warstwy płyt g-k lub g-w, wtedy bowiem wydłuża się czas odporności ogniowej (oceniany dla standardowej płyty na mniej więcej 30 min);
GKFI (zielone z czerwonym napisem) – wodoodporne i jednocześnie ogniochronne;
GKGV – o podwyższonej twardości, przeznaczone na okładziny ścian w pomieszczeniach narażonych na duży ruch oraz jako podkład pod posadzki.

Niestandardowe płyty g-k

Producenci oferują także płyty akustyczne (z niebieskim kartonem) o większej masie i polepszonej sprężystości (z pustką powietrzną lub wełną mineralną wewnątrz), co daje zwiększoną izolacyjność dźwięków. Służą do wyciszania na przykład ścian między mieszkaniami, stropów (zwłaszcza drewnianych) nad lub pod głośnymi pomieszczeniami.

Stosowanie płyt g-k

Płyty g-k są powszechnie stosowane do zabudowy skosów poddasza, wykonywania sufitów podwieszanych, ścianek działowych. Wodoodporne służą do budowy konstrukcji kryjących elementy instalacyjne w łazienkach, ogniochronne można wykorzystać w kotłowniach, obudowach kominków. Mocuje się je wkrętami do konstrukcji nośnych ze stalowych profili CW (rzadziej konstrukcji drewnianych). Jest to szczególnie ważne w zabudowie poddasza, ponieważ konstrukcja dachu stale pracuje (z tego właśnie względu zaleca się nie dość sztywne płyty g-k mocować na osobnej konstrukcji, a nie bezpośrednio do krokwi). Jako okładzina ścianmogą być także przyklejane klejem gipsowym. Płyty przycina się nożem i łamie w miejscu nacięcia. Dłuższe krawędzie płyt są najczęściej fazowane. Styki pokrywa się siatką zbrojącą i szpachluje. Szpachlować można tylko połączenia płyt, ale jeśli chcemy uzyskać powierzchnię wysokiej jakości, warto zaszpachlować i wyszlifować całe płyty, wtedy warstwa farby utworzy jednolite i gładkie wykończenie.

Płyty gipsowe

Są wykonane z masy gipsowej zbrojonej włóknem szklanym (a w wersji ogniochronnej także celulozowym) oraz obustronnie laminowane matami z włókna szklanego. Włókno to nadaje im wytrzymałość i sprężystość, dzięki czemu płyty o grubości 6 mm mogą być gięte na sucho bez nacinania. Drugim zastosowaniem płyt z włóknem szklanym jest wznoszenie przegród ogniochronnych. Zależnie od grubości i rodzaju zabudowy czas odporności ogniowej może wynosić 30-180 min. Docina się je i montuje podobnie jak płyty g-k.

Płyty gipsowo-włóknowe

Powstają z mieszaniny gipsu i włókien celulozowych. Są sztywniejsze, twardsze, bardziej odporne na ugięcia, mają lepszą wytrzymałość mechaniczną, a także są nieco cięższe (mocniej też pylą w czasie obróbki) niż płyty g-k. Mogą być dodatkowo kaszerowane – pokryte warstwą papieru czy laminatu poprawiającego ich odporność na wilgoć. Można je stosować w pomieszczeniach suchych i wilgotnych, jako podkład pod posadzki, okładzinę ścian czy sufit podwieszany. Ponieważ tworzą powierzchnię sztywniejszą, stabilniejszą niż płyty g-k, na skosach poddasza można je mocować na łatach drewnianych bezpośrednio do krokwi (można też oczywiście na konstrukcji stalowej). Przytwierdza się je wkrętami lub klamrami systemowymi, które bardzo przyspieszają montaż. Nie mają fazowanych krawędzi, połączenia wypełnia się szczelnie klejem lub masą szpachlową.

Płyty gipsowo-wiórowe

Powstają z masy gipsowej wymieszanej z wiórami drzewnymi i wzbogaconej środkami hydrofobizującymi oraz włóknami szklanymi. Taki zestaw składników po sprasowaniu i wysuszeniu daje bardzo twardą płytę pokrytą kartonem, o zwiększonej wodo- i ognioodporności. Jej grubość to 12,5 lub 15 mm, szerokość 125 cm i długość 2 m. Jest ona odporna na uderzenia i inne uszkodzenia mechaniczne. Stanowi alternatywę dla płyt gipsowo- włóknowych, jest przeznaczona przede wszystkim do wykonywania okładzin ścian i sufitów w ciągach komunikacyjnych, w strefie wejściowej. Montuje się ją blachowkrętami do konstrukcji nośnej.

Płyty cementowe lub betonowe

Produkuje sie je z cementu portlandzkiego wzbogaconego dodatkami. Mogą też składać się z dwóch warstw betonu sklejonych z przesunięciem tak, że powstaje zakładka szerokości 5 cm umożliwiająca szczelne układanie płyt na zakład. Z obu stron są zbrojone siatką z włókna szklanego. Są niepalne i odporne na wodę, poleca się je szczególnie do pomieszczeń wilgotnych. Dostępne wymiary to grubość 12,5, 25 lub 33 mm, szerokość 90 cm i długość 1,2, 2,4, 2,5 m. Płyty można przytwierdzać do podłoża wkrętami lub klamrami rozprężnymi, styki należy także spoić klejem. Cieńsze płyty służą do wykonywania okładzin ścian i sufitów. Najpopularniejsze są grubsze (dwuwarstwowe) – używane jako suchy jastrych do podłóg w kuchni, łazience czy pralni. Można je układać z ogrzewaniem podłogowym, zarówno wodnym, jak i elektrycznym.

Płyty cementowo-włóknowe

Wytwarzane z cementu zmieszanego z włóknem i obustronnie zbrojone siatką z włókna szklanego. Wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne (wgniecenia, pęknięcia), sprężyste, bardzo odporne na wilgoć i niepalne. Ich grubość wynosi 12,5 mm, szerokość 120 cm, długość 2,6 m. Są przeznaczone do wykonywania okładzin ścian, sufitów podwieszanych i podłóg w pomieszczeniach wilgotnych, w których może być wysoka temperatura, a okresowo także bardzo niska. Wykorzystując system wodoszczelnych preparatów i akcesoriów, można z płyt c-w zbudować wodoszczelną okładzinę w łazience czy pralni. Przykręca się je bezpośrednio do krokwi albo do stalowego lub drewnianego rusztu. Szczeliny między płytami wypełnia się klejem do spoin, a jeśli mają fazowane krawędzie, trzeba użyć siatki zbrojącej i szpachli do zniwelowania styków.

Sklejka

Sklejkę wykonuje się z drewna iglastego (sosna) lub liściastego (brzoza, olcha, buk albo gatunki egzotyczne). Jest niepodatna na odkształcenia i ma bardzo dużą wytrzymałość mechaniczną. Grubość sklejki wynosi 3-50 mm, szerokość – 122-150 cm, długość 244-300 cm. Jest produkowana w wersji szlifowanej lub nieszlifowanej. Tam, gdzie materiał ten nie będzie narażony na wilgoć, można używać sklejki suchotrwałej. Sklejka wodoodporna (trzeba dodatkowo zabezpieczyć jej boki) może być stosowana na przykład do wznoszenia konstrukcji w łazienkach. Sklejka 1 klasy będzie stanowić atrakcyjną i oryginalną okładzinę ścian lub podłóg, klasy 3 lub 4 (o zachowanych parametrach mechanicznych) można wykorzystać jako podkład pod podłogę lub inną konstrukcję. Sklejka jest lekka i twarda, tnie się ją piłą ręczną lub pilarką elektryczną, a przykręca do konstrukcji nośnej wkrętami samogwintującymi.

Płyty OSB i płyty MFP

Powstają z wiórów drzewnych sprasowanych pod ciśnieniem. Wióry są tez zespolone klejem i emulsją parafinową lub żywicą wzbogaconą melaminą. Płyty takie są odporne na wilgoć, ale długie zamoczenie w wodzie spowoduje spęcznienie krawędzi, oraz palne. Tylko płyta OSB3 ma wióry o określonym układzie (jest mocniejsza i sztywniejsza wzdłuż osi głównej), pozostałe rodzaje płyt mają strukturę jednorodną, dlatego ich wytrzymałość mechaniczna jest taka sama wzdłuż i w poprzek płyty. Powierzchnia płyt może być porowata lub gładka, krawędzie – proste lub frezowane na pióro i wpust. Płyty wiórowe mają grubość 6-38 cm, szerokość 61-262 cm, długość 244-305 cm. Najpopularniejsza jest płyta o powierzchni 3,125 m2, czyli 125 x 250 cm. Na rynku można znaleźć wiele płyt wiórowych różnych producentów, na przykład płytę MFP, MDF, OSB3. Różnią się one wielkością wiórów i gęstością, a co za tym idzie wytrzymałością. Najmocniejsza jest MFP, nieco słabsza OSB3, MDF to płyta o średniej gęstości. Płyty takie tnie się je piłą elektryczną, mocuje wkrętami do drewna albo gwoździami spiralnymi. Płyty ułożone na równej wylewce można przykleić do podłoża klejem montażowym do drewna. Płyty układa się na mijankę, łączy na pióro-wpust, a gdy krawędzie są proste – na styk, ale z niewielką szczeliną dylatacyjną (3 mm), której się nie wypełnia.

Anna Kazimierowicz