Dom otwarty na otoczenie. Jak duże okna i przestronny taras łączą dom z ogrodem?
Dom ściśle powiązany z ogrodem powinien mieć dobrze zharmonizowane z otoczeniem miejsca położone tuż za progiem domu. Na parterze tworzą je tarasy, podcienie, podesty wejściowe, ganki oraz werandy, na wyższych kondygnacjach balkony, loggie i tarasy
Autor: Daniel Rumiancew
Marzenia o domu dotyczą nie tylko przestronnych, wygodnych wnętrz. Coraz częściej doceniamy jego powiązanie z otoczeniem. Tym najbliższym, czyli własnym ogrodem, i dalszym – działką sąsiada, ulicą, osiedlem lub otaczającym krajobrazem. Warto więc wybrać taki projekt domu i tak go usytuować na działce, aby móc cieszyć się widokiem ogrodu i okolicy, czuć obecność zieleni i naturalnych krajobrazów nawet wtedy, gdy nie opuszczamy domowych pieleszy.
Strefa wejścia do domu
Podest wejściowy może być nie tylko miejscem pierwszego kontaktu z naszym domem, to także łącznik domu z otoczeniem. Nisko usytuowany jest dobrą okazją do powiązania strefy wejścia z ogrodem – tuż przy nim można posadzić dekoracyjne przez cały rok zimozielone krzewy lub założyć skalne rabaty. Wejście chętnie umieszcza się w uskoku ściany frontowej lub w zamkniętej przestrzeni podcienia. Wówczas zyskuje on osłonę w postaci ścian budynku – od góry osłania je dach domu, z boku ściany podcienia. Przestrzeń wejścia będzie bardziej otwarta na otoczenie, gdy umieścimy je w podcieniu narożnym.
Jeśli drzwi i okna pierwszej kondygnacji znajdują się zbyt wysoko w stosunku do otaczającego terenu, można odpowiednio kształtując podest i prowadzące na niego schody, optycznie obniżyć poziom parteru. Bieg usytuowany wzdłuż ściany budynku, schody zabiegowe z łagodnie zakręcającymi stopniami obudowane roślinną skarpą pozwalają „zgubić” nieprzyjemną w odbiorze wysokość. Również szerokie schody optycznie obniżają wysokość, wydają się łagodniejsze i łatwiejsze do pokonania.
Strefę wejścia można połączyć z otoczeniem także za pomocą ganku lub werandy. Zadaszona, częściowo zamknięta przestrzeń ganku lub wejściowej werandy jest znakiem otwartości domu na świat i jego gościnności, a zarazem zapewnia poczucie bezpieczeństwa jego mieszkańcom. Przywołuje jednocześnie atmosferę dawnego dworku, kiedy to wejściowy ganek był jednocześnie miejscem spotkań towarzyskich i wypoczynku domowników. Ściany, zwłaszcza jeśli są ażurowe, lub słupy ganku często są podporą dla ozdobnych pnączy i obficie owocujących winorośli.
Taras jak salon - płynne przejście do ogrodu
Usytuowany zwykle na elewacji ogrodowej jest miejscem strefy pośredniej najściślej wiążącym dom z otoczeniem. Kiedyś w budowanych na zboczach lub nasypach domach tarasy służyły przede wszystkim do podziwiania widoków. Dzisiaj taką wartość mają tarasy domów budowanych w plenerze. Te w ciasnej miejskiej zabudowie latem pełnią funkcję pokoi dziennych. Zadaszony stropem podcienia lub wysuniętą połacią dachu, a z dwóch stron osłonięty ścianami domu powiększa przestrzeń domu o dodatkowe miejsce wypoczynku. Taras niezadaszony i nieosłonięty bocznymi ścianami jest bardziej częścią ogrodu niż domu. Miejsce nie jest już tak zaciszne, trzeba wtedy zadbać o dodatkowe osłonięcie go od ulicy, być może również garażu lub śmietnika. Warto sięgnąć po przesłony takie jak trejaże, kratki na pnące rośliny i pergole albo obsadzić taras wysokimi roślinami.
Balkony, loggie, tarasy nad pomieszczeniami są lubianymi detalami w domach dwukondygnacyjnych, zarówno piętrowych, gdzie urozmaicają duże powierzchnie ścian, jak i tych z poddaszem użytkowym, gdzie wypełniają ściany szczytowe i facjaty. Dla mieszkańców poddasza mają one również walory praktyczne – nie schodząc na parter, można skorzystać z uroków ogrodu i zaczerpnąć świeżego powietrza, nie mówiąc już o tak prozaicznej korzyści, jaką jest wietrzenie pomieszczeń czy suszenie prania. Otwieranie wyższych kondygnacji na ogród daje też efekty estetyczne – drzwi balkonowe sprawiają, że widok ogrodu uatrakcyjnia przestrzeń wnętrza i optycznie je powiększa.
Ocieplenie balkonu i tarasu
Często mylimy balkon z tarasem nad pomieszczeniem, który koniecznie powinien być ocieplony. Izolacja termiczna zapobiegnie wychładzaniu stropu i skraplaniu się wody na suficie pomieszczeń pod tarasem. Dzięki izolacji strop zimą nie przemarza, a latem nie nagrzewa się zbyt silnie pod wpływem promieni słonecznych. Grubość ocieplenia należy dostosować do sposobu użytkowania pomieszczeń.
Balkon natomiast jest zwykle konstrukcją wspornikową sztywno zamocowaną w zewnętrznej ścianie budynku. Na płycie balkonu konieczna jest warstwa uszczelniająca, która chroni przed nasiąkaniem płyty konstrukcyjnej wodą, natomiast izolacja termiczna może okazać się zbędna. Cechą charakterystyczną wszystkich balkonów jest niewielka szerokość oraz wiotkość konstrukcji. Łatwiejszy do wykonania jest balkon drewniany zamocowany do ściany domu i podparty słupami. Takie rozwiązanie znacznie zmniejsza powierzchnię mostków termicznych.
Okna na kilka stron
Otwarcie wnętrz na otoczenie zależy od liczby okien, ich wielkości oraz rozmieszczenia. Duże przeszklenia otwierają pomieszczenia, dając im oddech i pozwalając wybiec spojrzeniu poza granice domu. Wysokie parametry cieplne okien i systemowe ułatwienia przy ich montażu sprawiły, że we współczesnym domu nie ma praktycznie miejsc, których nie można by było otworzyć na otoczenie.
Świetlik w drzwiach zewnętrznych oraz przeszklone drzwi pomiędzy przedsionkiem a holem doświetlą i uatrakcyjnią strefę wejścia. Potrzeba kontaktu z otoczeniem sprawiła, że drzwi balkonowe i portfenetry (wysokie i dość wąskie nieotwierane okna sięgające wysokości podłogi) przekraczają granice salonu: coraz częściej projektanci planują je w kuchni, łazience czy w sypialni. Drzwi balkonowe mogą być szersze niż kiedyś. Stosuje się drzwi kilkuskrzydłowe lub kilka par, często w więcej niż jednej ścianie pomieszczenia. Umieszcza się je nie tylko tam, gdzie prowadzi wyjście na taras, dlatego nie wszystkie muszą być otwierane. Dobrym pomysłem są też okna zamontowane na wysokości około 50 cm nad podłogą, które pozwalają zamontowany pod oknem parapet wykorzystać jako siedzisko, gdzie można kontemplować piękny widok.
Jeśli otoczenie jest atrakcyjne z kilku stron, w pomieszczeniu warto zastosować okna narożne i wykuszowe, które sprawią, że ogród będzie wkraczał do wnętrza z dwóch, a nawet trzech stron. Dawniej w wykuszach umieszczano wygodne siedziska umożliwiające wygodny odpoczynek nawet kilku osobom i kontemplowanie otoczenia. Również dzisiaj wykusz to doskonałe miejsce dla kanapy – dobrze doświetlony światłem dziennym sprzyja lekturom i relaksowi. Dlatego poza kanapą warto w bliskości wykusza postawić regały z książkami. Jednak dzisiaj w wykuszu najczęściej lokuje się jadalnię – nasłoneczniona przestrzeń to idealne miejsce na stół. Przeszklony wykusz jest równocześnie miejscem narażonym na straty ciepła. Dlatego ważne jest, aby użyć okien o jak najlepszych parametrach termoizolacyjnych.
Autor: Andersen
Tradycyjne drzwi balkonowe warto zastąpić drzwiami przesuwnymi, które mieszczą się w grubości ściany, a zamiast zwykłego progu znajduje się płaska szyna jezdna (fot. ANDERSEN)
Okna w dachu i lukarny, czyli widoki z góry
Powiązanie poddasza z otoczeniem jest znacznie trudniejsze niż parteru. Kontakt jest tylko pośredni, ogród możemy podziwiać, ale trudniej do niego wyjść. Mimo to warto zapewnić sobie jak największe możliwości kontaktu wzrokowego i słuchowego z przyrodą oraz korzystania ze świeżego powietrza. Dzięki nowoczesnym oknom, również połaciowym, mieszkanie na poddaszu nie odcina nas od otoczenia.
Okna w pionie. Pomieszczenia na poddaszu mogą być oświetlone oknami zamontowanymi w ścianie szczytowej. Takie okna zapewniają jednocześnie światło i widok. Dla wielu osób wzrokowy kontakt z przestrzenią zewnętrzną jest warunkiem dobrego samopoczucia. Trzeba jednak pamiętać, że dobrą widoczność zagwarantuje tylko okno usytuowane na odpowiedniej wysokości. Dla człowieka w pozycji siedzącej jest to 85 cm od poziomu posadzki. Gdy leżymy w łóżku, linia wzroku przebiega znacznie niżej – idealnie sprawdzają się okna usytuowane na wysokości kolan lub sięgające poziomu posadzki portfenetry.Można pójść krok dalej – zamiast tradycyjnego okna w ścianie umieszcza się drzwi balkonowe z wyjściem na balkon, taras lub loggię. Trzeba jednak pamiętać, że okna typu portfenetry i balkonowe tworzą wrażenie otwartości wnętrza, które może zaburzać poczucie bezpieczeństwa. W sypialni bardziej przyjazne będą okna umieszczone na pewnej wysokości od poziomu posadzki – wnętrze robi wtedy wrażenie bardziej zamkniętego i przez to bezpiecznego. Aby poszerzyć perspektywę, można skorzystać z przeszkleń panoramicznych. Takie okno wprowadzone do sypialni stworzy lepsze warunki do wypoczynku w kontakcie z naturą.
Lukarny i facjaty. Inne efekty daje wprowadzenie otoczenia do wnętrza za pomocą okna zamontowanego w lukarnie lub facjacie. Nadbudówka na dachu, jaką jest lukarna lub facjatka, tworzy wewnątrz ograniczoną jej ścianami wnękę, która przesądza o naszym spojrzeniu na otoczenie. W słoneczne dni ściany wnęki zaciemniają przestrzeń wnętrza, jednocześnie tworząc kontrast dla jasnego i barwnego obrazu za oknem. W ten sposób nisze i zakamarki zostają wzbogacone nastrojową grą światła i cienia. Dodatkowo widok za oknem może być wykadrowany przez kształt i kolor ramy oraz podziały w oknach. Decydując się na lukarnę, trzeba pamiętać, że wielkość okna jest ograniczona jej konstrukcją. Nadbudówka nie może być zbyt duża również z powodów estetycznych – masywna i ciężka zaburzy proporcje domu.
Autor: Mariusz Bykowski
Widok za oknem nie musi rozpraszać przy pracy, jeśli jest piękny. Uatrakcyjni go efektowny kształt okna
