Impregnaty do drewna. Czym zabezpieczać drewniane elewacje i inne drewniane konstrukcje w domu
Impregnacja drewna jest potrzebna, żeby zwiększyć jego trwałość i poprawić lub na dłużej zachować ładny wygląd. Impregnaty do drenwna, lakierobejce, oleje do drewna wykorzystuje się do ochrony drewnianych elewacji domu, drewnianych schodów i parkanów. Maluje się nimi różne rodzaje drewnianych konstrukcji, by ustrzec je przed promieniami UV, wodą, szkodnikami lub pleśnią.
Impregnacja drewna - dlaczego jest potrzebna?
W naszym budownictwie, zwłaszcza w celach konstrukcyjnych, najczęściej używa się miękkich gatunków drewna krajowego (przede wszystkim sosny, ale także świerku, topoli), które są podatne na degradację i wymagają impregnacji. Twarde gatunki krajowe (na przykład buk, dąb, jesion, akacja) oraz egzotyczne używane do wykończenia domu są bardziej odporne na atak grzybów, pleśni oraz owadów. Takie gatunki jak tek, iroko, lapacho czy bangkirai zawierają dużo substancji oleistych, które stanowią ich naturalną ochronę przed wilgocią. Jednak również takie drewno należy zabezpieczyć przed szkodnikami i ogniem. Drewno mogą niszczyć:
- promieniowanie UV – sprawia, że drewno szarzeje;
- deszcz, woda, wilgoć – przyspieszają rozwój grzybów pleśniowych i domowych, które doprowadzają do rozkładu drewna;
- ogień – trawi drewno i je spala;
- uszkodzenia mechaniczne (pękanie) – ułatwiają wnikanie czynników destrukcyjnych w strukturę drewna;
- grzyby domowe – powodują rozkład drewna, spulchniają je i wabią owady;
- grzyby pleśniowe – podnoszą wilgotność drewna, co sprzyja rozwojowi grzybów domowych, stwarzają sprzyjające warunki dla owadów;
- owady (techniczne szkodniki drewna) – drążą korytarze i wyjadają drewno, osłabiając jego właściwości konstrukcyjne; podwyższają wilgotność drewna, co sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni.
Impregnacja - dla ochrony i dekoracji
Do ochrony drewna służą impregnaty techniczne i ochronno-dekoracyjne, a do pielęgnacji – preparaty konserwujące (dekoracyjne). Preparaty ochronne mogą być:
- zapobiegające – do stosowania na surowym drewnie;
- zapobiegające i zwalczające – do stosowania zarówno na drewnie nowym, jak i starym.
Mają one postać płynów gotowych do użycia lub koncentratów, które należy rozcieńczyć. Przeciwogniowe impregnaty solne można też kupić w postaci proszku do rozprowadzenia z wodą.
Preparaty konserwujące służą do barwienia drewna i tworzą powłokę ochronną zabezpieczającą przed promieniowaniem UV, wilgocią i uszkodzeniami mechanicznymi.
Impregnaty biobójcze i ogniochronne
Jeśli szukasz impregnatu o największej skuteczności, najlepiej kupić techniczny, który chroni przed wszystkimi czynnikami biokoryzyjnymi (grzyby domowe i pleśniowe oraz owady). Impregnaty nie tworzą powłoki, tylko zostają wchłonięte w głąb drewna i zabezpieczają jego strukturę przed szkodnikami. Chronią drewno przed biokorozją dzięki kombinacji biocydów. Te zabezpieczające przed grzybami domowymi, pleśniami i owadami określane są jako środki trzyfunkcyjne. Nie zawsze działanie biobójcze obejmuje wszystkie trzy grupy podstawowych szkodników. Istnieją też wyspecjalizowane impregnaty do zwalczania glonów, mchów, porostów. Środki ogniochronne zazwyczaj nie chronią przed szkodnikami drewna. Niektóre jednak mają także działanie biobójcze i są wtedy określane jako czterofunkcyjne. Spektrum przeznaczenia preparatu jest opisane na opakowaniu i należy to sprawdzić.
Impregnaty wodne i rozpuszczalnikowe
Zaletami impregnatów wodnych są szybkie schnięcie, możliwość ukończenia pracy w jeden dzień, brak drażniącego zapachu. Z uwagi na ostry zapach i skuteczniejszą penetrację rozpuszczalnikowe są polecane do stosowania na zewnątrz. Wodne stosuj wewnątrz – na przykład do zabezpieczenia więźby dachowej. Do wilgotnego drewna możesz zastosować tylko impregnat wodny ponieważ rozpuszczalnik nie wniknie w jego strukturę. W przypadku środków owadobójczych lepiej stosować preparaty rozpuszczalnikowe, bo szybciej i głębiej wprowadzają biocydy w drewno. Produkty te lepiej sprawdzą się też w impregnacji drewna starego, mocno wysuszonego, które często puchnie i pęka po nałożeniu preparatów wodorozcieńczalnych. Do ochrony przed ogniem przeznaczone są preparaty solne. Często zawierają dodatkowo biocydy. Jeżeli jednak preparat solny nie ma biocydów, zaleca się wstępne zabezpieczenie drewna biobójczym impregnatem do drewna konstrukcyjnego, zapewniającym ochronę przed grzybami, pleśnią i owadami. Stosowanie preparatów solnych powoduje, że na powierzchni drewna pojawiają się kryształki soli, która blokuje ogień. Dlatego w miejscach dekoracyjnych zaleca się używać ich tylko na niewidocznych fragmentach. Takie elementy drewniane można pokrywać ochronno-dekoracyjnymi lakierami pęczniejącymi, ale ta grupa preparatów nie zawiera biocydów. Jeśli więc chcesz, aby były chronione także przed biokorozją, należy wcześniej zabezpieczyć je impregnatem gruntującym.
Preparaty ochronno-dekoracyjne
Można znaleźć lakierobejce, lakiery czy oleje z dodatkiem środków biobójczych. Producenci najczęściej deklarują wtedy, że taki środek wystarczy do pełnej ochrony drewna. Najlepiej wybierać te jak najbardziej wyspecjalizowane, na przykład lakierobejca elewacyjna na zewnątrz, olej do mebli ogrodowych itp. Do zabezpieczenia płotów, altan najlepiej zastosować podstawowy impregnat ochronno-dekoracyjny, który nie tylko nadaje drewnu kolor, lecz także zapewnia pełną ochronę przed grzybami, owadami i czynnikami atmosferycznymi. Natomiast do stolarki otworowej oraz podbitek, mebli ogrodowych i domowych zaleca się lakierobejcę (lazurę). Duże powierzchnie na elewacji budynków i domy z bala najlepiej zabezpieczyć elastyczną lakierobejcą woskową, która się nie łuszczy, nie pęka i jest niezwykle odporna na oddziaływanie czynników atmosferycznych. Lakier tworzy twardą powłokę odporną na ścieranie i zarysowania. Idealnie nadaje się do stosowania wewnątrz – na podłogach, schodach, drzwiach, ścianach i meblach. Na zewnątrz można zabezpieczyć lakierem podbitkę dachową, elewację, balustrady, okna czy drzwi, jednak ponieważ preparat nie wnika w głąb drewna, jest bardziej podatny na pęknięcia i łuszczenie się. Coraz w iększą popularność zdobywa olej do drewna. Wnika on w materiał o wiele głębiej niż inne impregnaty i dobrze chroni go przed czynnikami atmosferycznymi oraz zabrudzeniami. Olej nie tworzy powłoki, w związku z czym się nie łuszczy i nie pęka w skrajnych temperaturach. Można go stosować zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz.
Impregnacja drewna - jak powinna przebiegać?
- Impregnację należy przeprowadzać przy temperaturze powietrza od 5 do 25oC. W niższej drewno jest wilgotne lub zmrożone i nie przyjmie zalecanej dawki środka, a w wyższej rozpuszczalnik zbyt szybko odparowuje, co utrudnia wprowadzenie w drewno dawki preparatu zalecanej przez producenta.
- Drewno powinno być powietrzno-suche (wilgotność optymalna około 18%).
- Jego powierzchnia musi być czysta i odtłuszczona.
- Jeśli zabezpieczasz stare drewno, wcześniej nałożone powłoki należy usunąć do surowej powierzchni.
- Impregnaty nie wymagają bardzo dobrze oszlifowanego drewna, ale warto pamiętać, że na pokrycie surowego, chropowatego materiału zużyje się więcej preparatu. Substancje dekoracyjno-ochronne powinno się nakładać na bardzo dobrze oszlifowane drewno, bo wtedy efekt zdobienia jest bardziej widoczny. Im lepiej będzie oszlifowane, tym również efekt zabezpieczenia będzie lepszy, a wydajność preparatu większa.
- Po otwarciu opakowania zawsze dokładnie mieszaj jego zawartość, ponieważ pigmenty mają tendencję do szybkiego osadzania się na dnie. Również w trakcie malowania należy co parę minut mieszać produkt.
- Impregnaty rozpuszczalnikowe nanosi się tylko za pomocą pędzla, natomiast wodne możemy malować pędzlem, metodą natryskową lub zanurzeniową. Najlepsza jest oczywiście metoda ciśnieniowa, bo preparat zostaje wprowadzony głęboko w strukturę drewna. W ten sposób zabezpiecza się drewno u produceta.
- Metoda natryskowa jest wygodna, gdy musisz zabezpieczyć dużą powierzchnię albo miejsca trudno dostępne. Ale wybierając natrysk, musisz zdawać sobie sprawę z tego, że duża część preparatu ulegnie rozproszeniu w powietrzu.
- Żeby zanurzyć drewno w pojemniku z impregnatem, musisz zgromadzić dużą jego ilość, której znaczna część nie zostanie wykorzystana i trzeba ją później utylizować. Ponadto tę metodę możemy wykorzystać do elementów jeszcze niezamontowanych i raczej niezbyt dużego rozmiaru.
- Preparaty dekoracyjne z reguły nakłada się w dwóch warstwach w odstępie 24 godzin. Maluje się cienko (chyba że producent wyraźnie zaleca inaczej). Wcierajpreparat wzdłuż słojów w głąb drewna, ale tak, by nie tworzyć powłoki, tylko podkreślić ich rysunek.
- Nakładanie zbyt grubych warstw niesie ze sobą niebezpieczeństwo pękania i łuszczenia się preparatu. Powłoka stworzona w ten sposób kryje rysunek drewna, utrudnia jego wysychanie, a także sprawia, że otrzymany kolor daleko odbiega od tego z wzornika.
