Lukarna - ozdobny element dachu. Zasady budowy lukarny

Lukarna - fachowo zaprojektowana i poprawnie zbudowana - nie tylko doświetla poddasze, ale również jest prawdziwą ozdobą dachu, a co za tym idzie - całego domu. Zdradzamy tajniki budowy lukarny: wstępnego krycia, wentylacji połaci, w zależności od tego, jakim daszkiem przykryta jest lukarna.

Mieszkanie na dobrze zaplanowanym strychu to wspaniała sprawa: z jednej strony dużo światła, z drugiej – przytulne zakątki. Lukarna – popularny sposób doświetlenia poddasza i charakterystyczny detal – uatrakcyjnia wygląd dachu. Możliwość łączenia różnych rodzajów daszków, sposobów wykańczania ścian i kształtów okien sprawia, że potencjał architektonicznylukarny jest olbrzymi.

Lukarna kojarzy się z architekturą tradycyjną, ale nie jest dla niej zarezerwowana. Może być interesującym elementem domów nowoczesnych. Wygląd lukarny powinien być dopasowany do kształtu bryły i wielkości domu – liczba, kształt i rozmieszczenie lukarn w dachu musi wynikać z tego, jaki on jest: jaki ma spadek, czym są pokryte połacie oraz jaką tworzy bryłę.

Dla wnętrza z kolei najważniejsza jest wielkość lukarny – przede wszystkim szerokość ścianki z oknem lub oknami, a także ich wielkość oraz wysokość i kształt sufitu, bo jeśli ścianki lukarny są odpowiednio wysokie, może być on zupełnie płaski.

Lukarna z daszkiem pulpitowym

Taka lukarna pasuje do dachów o dużym spadku. Ze względu na prosty kształt daszku jest dyskretną ozdobą domu nawet wtedy, gdy musi być szeroka. Pomieszczenie z dużą lukarną pulpitową może być równie wygodne jak to na kondygnacji przekrytej stropem.

Lukarna z daszkiem dwuspadowym

Podobnie jak lukarna pulpitowa nadaje się raczej na dachy o dużym spadku. Zwykle nie jest zbyt szeroka, bo taka nie na każdej połaci dobrze wygląda, a i zbudować ją byłoby dość trudno. We wnętrzu takiej lukarny łatwo na przykład urządzić miejsce do pracy.

Lukarna z daszkiem trójspadowym

Daszek o trzech połaciach nie jest dominującym elementem i łatwo go zespolić z dachem głównym o małym nachyleniu. Takie lukarny bywają dość duże, co pozwala na ustawienie pod oknem nawet stołu. Własnych daszków często nie mają lukarny typu wole oczko oraz trójkątne – są one schowane pod odpowiednio ukształtowanym głównym dachem.

Solidny szkielet lukarny

Dach i ściany lukarny często są drewniane. Wykonuje się także ścianki murowane lub żelbetowe. Do ich wykończenia na zewnątrz czasem stosuje się drewno. Można je też otynkować. W tym celu do rusztu z listewek przybija się sklejkę wodoodporną lub płytę OSB, a następnie mocuje metalową siatkę i nakłada tynk. Zamiast tego można przykleić do sklejki cienkie płyty styropianu i ułożyć tynk cienkowarstwowy na siatce z włókna szklanego.

• Mała lukarna pomiędzy krokwiami - to rozwiązanie stosuje się wtedy, gdy szerokość lukarny jest mniejsza niż rozstaw krokwi. Okno wypełnia wtedy całą czołową ściankę lukarny, ale i tak nie będzie ono zbyt duże, nie zapewni więc dostatecznej ilości światła na poddaszu. Dlatego najlepiej, jeśli małe lukarny występują grupowo.
• Duża lukarna na wzmocnionych krokwiach - pomieszczenie z lukarną jest wygodne, gdy jej szerokość jest większa od połowy długości ściany, na której się znajduje. Wtedy bowiem można zrobić dwa okna, aby światło dzienne docierało praktycznie do każdego kąta. Poza tym pomieszczenie ma zwiększoną pełnowartościową powierzchnię.
• Szeroka lukarna (szersza niż podwójny rozstaw krokwi, czyli 180 cm) - wymusza ingerencję w konstrukcję dachu. Trzeba przeciąć jedną lub dwie krokwie i zastosować wymiany oraz wzmocnić krokwie na krawędziach.
• Duża lukarna na własnych ściankach - przy najszerszych lukarnach czasami wystarczą tylko wymiany i wzmocnione krokwie, ale niekiedy konieczne są też słupy i płatwie. Konstrukcja dużej lukarny nie musi dodatkowo obciążać więźby dachowej i dlatego dobrze, by była samonośna. Sprytnym rozwiązaniem jest wybudowanie ścianek, na których częściowo będzie się opierać daszek lukarny. Ścianki boczne powinny być oddylatowane od więźby dachowej, żeby obciążenia z dachu nie były przekazywane bezpośrednio na strop.

Wentylacja połaci

Wilgoć może dostawać się do wnętrza dachu albo z mieszkalnego poddasza, albo z zewnątrz. W pierwszym przypadku ma ją zatrzymać folia paroizolacyjna szczelnie ułożona pod okładziną z płyt gipsowo-kartonowych. Przed wilgocią z zewnątrz chroni zaś papa lub folia wstępnego krycia.

Pasy folii układa się poziomo, podobnie jak na pozostałej części dachu – rozpoczynając od dołu i kierując się ku kalenicy. Jeden pas musi zachodzić na drugi, tworząc 10-20-centymetrowy zakład. Wilgoć jest niebezpieczna dla wełny mineralnej, którą ociepla się dachy, gdyż zmniejsza jej izolacyjność termiczną. Aby nie gromadziła się wewnątrz dachu lukarny, konieczna jest sprawna wentylacja połaci. W daszku zostawia się więc jedną lub dwie przestrzenie wentylacyjne, którymi będzie krążyć powietrze osuszające połacie.

• Dwie przestrzenie wentylacyjne. Jedna z nich znajduje się między wełną a folią wstępnego krycia lub sztywnym poszyciem dachu, a druga między poszyciem bądź folią a pokryciem dachowym. Pierwsza zapewnia osuszanie ocieplenia, druga usuwa wilgoć ze spodniej strony pokrycia.
• Jedna przestrzeń wentylacyjna. Pozostawia się ją między ociepleniem a sztywnym poszyciem, na którym znajduje się papa lub folia izolacyjna i płaski materiał pokryciowy (gonty bitumiczne, blacha płaska). Tylko jedna przestrzeń – między folią a pokryciem – wystarczy też wtedy, gdy pod dachówki, panele dachowe lub blachodachówkę zastosuje się folię wysokoparoprzepuszczalną. Wentylację daszku mogą wspomagać specjalne dachówki wentylacyjne, przez które wydostaje się powietrze. Poprawiają one ciąg w przestrzeni wentylacyjnej pod pokryciem.