Gipsoteka

2009-09-03 2:00
Gipsoteka
Autor: Radosław Wojnar Gipsoteka

Tradycyjne sztukatorstwo odchodzi w zapomnienie. Spragnieni dekoracji wybierają raczej gotowe elementy sztukateryjne. Lżejsze, tańsze i precyzyjniej wykończone, wykonane ze styropianu lub z pianki poliuretanowej, coraz częściej zdobią wnętrza i elewacje dworków i rezydencji. 

Termin „sztukatorstwo”, czyli umiejętność zdobienia wnętrz i elewacji dekoracyjnymi wyprawami plastycznymi i elementami rzeźbiarskimi pochodzi od włoskiego słowa stucco. Tak w renesansie nazywano dekoracje z zaprawy składającej się z wapna, zmielonego marmuru, gipsu oraz kleju. Dzięki dużej plastyczności materiału można z niego wykonywać dowolne detale i elementy.
Od renesansu, który naśladował formy wykonywane w czasach antyku z litego kamienia, stiukowe dekoracje stopniowo zyskiwały na popularności, aby osiągnąć największy rozkwit w okresie baroku i rokoka. Używane do dziś wzory tradycyjnych elementów zdobniczych pochodzą z opracowań ksiąg rzymskiego architekta Witruwiusza, dokonanych na początku XVI wieku przez Andrea Palladio i Vignolę. Każda z grup zawodowo zajmująca się tym tematem korzysta z nich, stosując charakterystyczne dla siebie nazewnictwo. Żargony sztukatorów, konserwatorów czy historyków sztuki często są skrajnie odmienne – trudno nie pogubić się w gąszczu nazw określających często jeden i ten sam motyw.

Różnorodnymi wzornikami wykrawa się z miękkiego gipsu ozdobne profile. Zbyt długie listwy sztukatorskie najczęściej odkształcają się podczas procesu wysychania. Dlatego korzysta się z krótszych odcinków, dopracowując je już po zamontowaniu.

Zarówno konserwatorzy zajmujący się restauracją zabytkowych rzeźb, jak i sztukatorzy zrzeszeni w cechu zazdrośnie strzegą swoich tajemnic, często przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Nie ukrywają za to licznych zalet tego wdzięcznego i stylowego surowca, podkreślając różnorodność jego zastosowań. 

W XIX-wiecznych mieszczańskich domach niezwykle modne było zamawianie gipsowych modeli rzeźb antycznych. Takie kolekcje, zwane gipsotekami, służyły nie tylko kontemplacji, ale były również modelami podczas nauki rysunku. Obok – eklektyczne motywy dekoracyjne – rozetka kuchenna i palmetowe narożniki. Autorzy tych prac wykorzystali w nich poszczególne motywy bez dbałości o czystość stylistyczną.

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają
Pozostałe podkategorie