Jak sterować kotłem do centralnego ogrzewania?

2010-10-29 14:29
Automatyka c.o. – tak, ale jaka?
Autor: Andrzej Szandomirski Jedną z wielu korzyści płynących z zastosowania automatyki jest to, że pracą instalacji można zarządzać bez chodzenia do kotłowni – z pomieszczenia, w którym zostanie zamontowany panel sterujący

Praca kotła do centralnego ogrzewania powinna być jak najmniej absorbująca. Nie tylko z powodu wygody, ale także z racji oszczędności. W czasach poszukiwania sposobów na zmniejszenie kosztów centralnego ogrzewania, zastosowanie automatycznej regulacji pracy kotła oraz instalacji centralnego ogrzewania jest słuszne.

W obecnych czasach, pytanie o sens stosowania automatyki centralnego ogrzewania jest pytaniem retorycznym. Dlaczego? Ponieważ, każda automatyka – choćby ta najprostsza – przynosi realne oszczędności w ogrzewaniu.

Istnieje kilka sposobów automatycznej regulacji c.o., mniej i bardziej wyrafinowanych, odpowiednio – mniej lub bardziej kosztownych.

Regulator kotłowy

Najprostsze urządzenia tego typu montowane bezpośrednio na kotle (kupowane wraz z nim i wliczone w jego cenę) sterują temperaturą opuszczającego go czynnika grzewczego. Zasada ich działania jest prosta – obniżenie się temperatury wody grzewczej poniżej zadanej wartości powoduje załączenie kotła, który następnie pracuje tak długo, aż temperatura wody w grzejnikach osiągnie oczekiwaną wartość.
Układ ten nie uwzględnia w ogóle temperatury powietrza w ogrzewanym pomieszczeniu ani na zewnętrz budynku. Ten system regulacji jest daleki od precyzyjnego, a osiągnięcie komfortu cieplnego z jego pomocą może być trudne.

Automatyka c.o. – tak, ale jaka?
Autor: Danfoss ECL Comfort 210 - regulator elektroniczny z regulacją pogodową (Danfoss)

Termostat pokojowy i termostat grzejnikowy

Lepszym, chociaż także niedoskonałym rozwiązaniem jest zastosowanie regulacji z wykorzystaniem termostatów grzejnikowych i termostatu pokojowego. W takim układzie mamy do czynienia z płynną regulacją, do której sygnałem jest temperatura powietrza w jednym z ogrzewanych pomieszczeń – tak zwanym reprezentatywnym. Można powiedzieć – choć to nie do końca precyzyjne sformułowanie – że w tym przypadku szybciej uda się zapewnić komfort cieplny w ogrzewanych wnętrzach.
Termostaty i związana z nimi automatyka będą próbować zapewnić komfort cieplny w pomieszczeniu. Jeśli temperatura będzie w nim odbiegać od tak zwanej temperatury komfortu, będą starały się jak najszybciej ją osiągnąć. Czas będzie jednak uzależniony od akumulacyjności (pojemności) cieplnej przegród i bezwładności systemu grzewczego. Łatwiej jest utrzymać komfortcieplny w pomieszczeniach wydzielonych przegrodami o dużej pojemności, ale jednocześnie trudniej zmienić w nich temperaturę (podwyższyć lub obniżyć ją nawet o 1°C).
Reakcja grzejników, na przykład stalowych płytowych mających małą pojemność wodną, jest prawie natychmiastowa. Trudniej sterować systemami grzewczymi o dużej bezwładności, czyli dużej pojemności wodnej (na przykład ogrzewaniem podłogowym) – ich reakcja może trwać kilkadziesiąt minut, a nawet dłużej.

Automatyka pogodowa

Najdoskonalsza jest regulacja pogodowa. Powstała w myśl zasady, że im więcej będzie stopni w regulacji i im wcześniej będzie można zareagować na zmiany temperatury na zewnątrz, tym stabilniejsza będzie temperatura w ogrzewanym wnętrzu.

Regulacja pogodowa nie czeka na obniżenie się temperatury w pomieszczeniu poniżej zadanego poziomu, ale działa z wyprzedzeniem, stale kontrolując temperaturę powietrza na zewnątrz. Zmiana tej ostatniej daje sygnał do zmiany temperatury wody grzewczej zgodnie z tak zwaną krzywą grzania (czyli zależnością między temperaturą na zewnątrz a temperaturą wody grzewczej) i do pracy palnika z pełną lub częściową mocą. Regulator pogodowy działa szybciej niż pokojowy, dla którego impulsem do działania jest dopiero zmiana temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu.
Automatyka powinna obejmować nie tylko sterowanie systemem centralnego ogrzewania, ale również podgrzewaniem ciepłej wody. Z jednej strony chodzi o zapewnienie ciepłej wody użytkowej o odpowiedniej temperaturze na wylocie z baterii, z drugiej o możliwość dostarczenia jej wtedy, gdy jest rzeczywiście potrzebna.
Regulatory i automatyka zostały rozbudowane o programy i cykle dobowe lub tygodniowe, z możliwością planowania godzin, w których wykorzystanie ciepłej wody użytkowej jest największe. Nieporozumieniem byłoby utrzymywanie zasobnika ciepłej wody w pełni naładowanego przez całą dobę, podczas gdy tak naprawdę rozbiory ciepłej wody występują zazwyczaj przez mniej więcej dziesięć godzin w ciągu doby. Uwaga ta dotyczy też automatyki sterującej centralnym ogrzewaniem.

Nowoczesne regulatory mają możliwość zaprogramowania cykli grzewczych oraz temperatury zależnie od pory dnia i dnia tygodnia.
Sensowna jest możliwość obniżania temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu, jeśli przez dłuższy czas nikogo w nim nie będzie. Przy stosowaniu tej funkcji trzeba się jednak kierować rozsądkiem – zbyt duże obniżenie temperatury w pomieszczeniu w krótkim czasie może sprawić, że powrót do temperatury komfortu zniweluje wszystkie przewidywane oszczędności w zużyciu paliwa.

Regulator a zmiana czasu

Wiele regulatorów znajdujących się na rynku wyposażonych jest także w ustawiony fabrycznie zegar z kalendarzem. Zarówno data jak i godzina są w nim ustawione zgodnie z odpowiednią strefą czasową, eliminując w ten sposób potrzebę ustawiania czasu podczas instalacji lub zmiany czasu na letni lub na zimowy. Zmiany dokonują się więc automatycznie w ostatnią niedzielę października i marca. Istnieje oczywiście możliwość ręcznego przestawienia opcji czas zimowy/letni lub całkowite jej wyłączenie.

Dlaczego warto zamontować system regulacji pogodowej?

Zastosowanie automatyki zwalnia nas z potrzeby pilnowania włączania systemu przy niskiej temperaturze i wyłączania, gdy robi się ciepło.W regulatorach są wprowadzone skrajne wartości temperatury, przy których system grzewczy włącza się bądź wyłącza automatycznie.
W układach regulacji ciepłej wody jest przewidziana między innymi funkcja okreso wej dezynfekcji instalacji przez chwilowe podwyższenie temperatury płynącej w niej wody. Odbywa się to samoczynnie w godzinach, odstępach czasowych i dniach tygodnia wybranych przez użytkownika.

Zastosowanie regulacji pogodowej w nowo projektowanej instalacji lub doposażenie w taki regulator istniejącej sprawi, że praca pieca do centralnego ogrzewania będzie spokojniejsza, bardziej ekonomiczna i na pewno zaowocuje obniżeniem kosztów eksploatacyjnych systemu grzewczego – tym większym, im większa będzie zasilana przez niego instalacja.

Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają