Małe zmiany i przeróbki w instalacji elektrycznej

Remont domu, a wraz z nim instalacji elektrycznej, jest doskonałą okazją do udoskonalenia istniejących rozwiązań oraz do zastosowania nowych, poprawiających komfort użytkowania domu. Nie zawsze trzeba od razu wymieniać całą instalację. Czasem wystarczą niewielkie zmiany lub przeróbki.

Zobacz galerię 1 zdjęcie

Autor: Agnieszka i Marek Sterniccy

Do poprawy: stare połączenia i wymiana gniazd wtykowychDecydując się na wymianę gniazd w starej instalacji ze wspólnym przewodem PEN, należy przestrzegać dwóch zasad:- wszystkie gniazda muszą mieć styk ochronny; - przewód PEN musi być przyłączony najpierw do zacisku ochronnego „bolca”, a następnie połączony „mostkiem” ze stykiem roboczym, a nie odwrotnie. Jest to konieczne, ponieważ przy nieprawidłowym połączeniu w przypadku przerwania „mostka” gniazdo będzie dalej działało, ale bez ochrony. W wersji poprawnej przerwanie mostka powoduje, że gniazdo przestaje działać i zagrażać porażeniem.

Dla poprawy bezpieczeństwa

Zakres potrzebnych prac zależy od stanu istniejącej instalacji. W niektórych budynkach spotyka się jeszcze rozwiązania z okresu międzywojennego, a więc ponadsiedemdziesięcioletnie. Zdarzają się ciągle instalacje wyposażone przed wielu laty w bezpieczniki topikowe umieszczone zarówno w przewodzie fazowym, jak i w neutralnym (zerowym) i takie, w których styki ochronne gniazd oraz obudowy urządzeń są połączone z uziomem, na przykład z metalowymi rurami wodociągowymi.

Zobacz także:

• Jak dokonać oceny stanu istniejącej instalacji elektrycznej
• Formalności związane z remontem instalacji elektrycznej
• Wszystko o modernizacji instalacji elektrycznej

Dotyczy to zarówno budynków gospodarczych, jak i mieszkalnych. Taki stan wymaga niezwłocznej zmiany i przynajmniej częściowego poprawienia bezpieczeństwa, nawet wtedy, gdy pełną modernizację odkładamy na później. W pierwszej kolejności należy usunąć zabezpieczenia z przewodów ochronno-neutralnych PEN (dawniej zerowych), a następnie zlikwidować indywidualne uziemienia. Ponadto trzeba wymienić zabezpieczenia topikowe na wkręcane wyłączniki nadmiarowe oraz zrobić połączenia wyrównawcze. Wskazana jest także wymiana osprzętu łączników i gniazd wtykowych.

Więcej gniazd wtykowych

Prostym zabiegiem jest zwiększenie liczby gniazd wtykowych oraz zastosowanie gniazd podwójnych, a w niektórych newralgicznych punktach – nawet potrójnych. Pozwoli to na wyeliminowanie większości plączących się pod nogami przedłużaczy, zwiększy wygodę, a także bezpieczeństwo korzystania ze sprzętów zasilanych energią elektryczną. Są pewne ogólne zalecenia dotyczące liczby i miejsca usytuowania gniazd wtykowych oraz punktów świetlnych, ale w praktyce każdy właściciel domu wie najlepiej, gdzie dotychczas brakowało takiego gniazda.

Orientacyjna liczba punktów świetlnych i gniazd wtykowych w zależności od standardu wyposażenia domu

Listwy i kanały instalacyjne

Przy okazji remontu zamiast mało elastycznej instalacji układanej pod tynkiem można zastosować listwy instalacyjne układane na wierzchu ścian, a w nich kabelki instalacyjne oraz zamontować specjalny osprzęt na obudowie listew.

Instalacja podtynkowa wykonana według tradycyjnych zasad ma tę wadę, że trudno ją zmienić lub rozbudowywać bez rujnowania pomieszczeń. Dlatego coraz częściej w pomieszczeniach mieszkalnych domów jednorodzinnych stosuje się systemy zapożyczone z biur i obiektów użyteczności publicznej – listwy i kanały instalacyjne. Listwy mają niewielkie wymiary, można więc umieścić je na wierzchu ścian przy podłodze lub przy suficie oraz wzdłuż ram otworów drzwiowych. Można to zrobić już po wykończeniu i pomalowaniu pomieszczeń.

Instalacja wygląda estetycznie, a jednocześnie jest możliwość wprowadzania niemal dowolnych zmian w trakcie użytkowania bez niszczenia ścian, kucia otworów i innych czynności koniecznych w przypadku przeróbek standardowych instalacji.

Przypodłogowe listwy instalacyjne mają co najmniej dwie komory (kanały), w których układa się obwody o różnym przeznaczeniu. Są z tworzywa sztucznego lub z aluminium wyłożonego wewnątrz tworzywem. Dają się łatwo ciąć i modelować, dzięki czemu ściśle przylegają do podłoża. Spodnia część listwy jest perforowana, co ułatwia jej mocowanie. Różnokolorowe pokrywy i osłony umożliwiają dopasowanie jej do kolorystyki pomieszczeń. Listwę można też zamaskować wykładziną dywanową. Są również takie, które nadają się do montażu nad blatem w kuchni, co znacznie ułatwia podłączenie urządzeń elektrycznych używanych w gospodarstwie.

Kanały instalacyjne są większe od listew. Warto je stosować wtedy, gdy w budynku jest więcej różnych instalacji, takich jak: sygnalizacyjne, przeciwwłamaniowe, komputerowe, łączności itp. Do listew i kanałów pasuje specjalny osprzęt mocowany w ich obudowie lub obok nich. Tak wykonaną instalację łatwo przystosować do nowej aranżacji wnętrz, a nawet do zmienionego przeznaczenia pomieszczeń.

Podobnym ułatwieniem może być puszka podłogowa. Umieszczona w podłodze obszernego salonu pozwoli na zasilanie wielu ustawionych w nim urządzeń bez konieczności układaniana po podłodze plączących się pod nogami przedłużaczy. Puszki mogą mieć różny kształt – okrągły, kwadratowy lub prostokątny.Są elementem systemu instalacji przewodowej układanego w podłogach w dużych salach biurowych, ale mogą też stanowić samodzielny element instalacyjny bardzo przydatny w dużych pomieszczeniach mieszkalnych. Puszka ma uchylną pokrywę zlicowaną z powierzchnią podłogi. Pokrywa puszki może mieć wierzch dopasowany do rodzaju podłogi lub być pokryta wykładziną podłogową. Doprowadzenie instalacji do puszki podłogowej może być wykonane przewodami wciągniętymi w rurki ułożone w podłodze lub też przy użyciu specjalnych elementów skrzynek przepustowych ułożonych w podłodze i przyłączonych na przykład do systemu listew instalacyjnych. Puszki są szczelne, co pozwala bez utrudnień i zagrożeń utrzymywać podłogi w czystości. Dzięki puszkom podłogowym różnego rodzaju odbiorniki, na przykład telewizory, aparaty telefoniczne czy lampy, można wygodnie ustawić i podłączyć do instalacji z dala od ścian.

Wymiana żarówek

Prostym zabiegiem niewymagającym zmian w instalacji, ale mogącym przynieść realne korzyści, jest wymiana tradycyjnych żarówek wycofywanych ze sprzedaży na bardziej wydajne źródła światła, takie jak żarówki halogenowe oraz świetlówki kompaktowe, liniowe lub kołowe. W większości przypadków może to być prosta zamiana w tej samej oprawie. Czasem trzeba będzie jednak wymienić także oprawę oświetleniową.

Dobierając zamienniki dla używanych dotychczas źródeł światła, należy porównywać ich znamionowe strumienie i wybierać zamienniki o takim samym lub nieco większym strumieniu świetlnym. To pozwoli utrzymać natężenie oświetlenia na co najmniej tym samym poziomie przy jednoczesnym ograniczeniu poboru mocy.

Trzeba brać pod uwagę to, że najpopularniejsze obecnie zamienniki żarówek, jakimi są świetlówki kompaktowe, opłaca się instalować tylko w takich miejscach, w których są używane przynajmniej przez kilka godzin dziennie. W komórkach, garażach, piwnicach, na strychach, a także w WC i korytarzach w mieszkaniach i w budynkach gospodarczych, gdzie światło włącza się rzadko lub często, ale na krótki czas, doskonale sprawdzały się standardowe żarówki. W takich miejscach zamiast nich trzeba stosować żarówki halogenowe – wprawdzie trwalsze i o mniej więcej 30% wydajniejsze, jednak również droższe.

Harmonogram wycofywania żarówek

Od 1 września 2013 r. wymagania jakościowe dotyczące wszystkich produktów oświetleniowych mają zostać podniesione

Przykładowe zamienniki dla tradycyjnych żarówek

*nie należy kupować świetlówek kompaktowych klasy B i gorszych; wszystkie powinny były zniknąć z rynku 1 września 2009 r.

Montaż ściemniaczy

W większych pomieszczeniach zamiast zwykłych łączników warto zainstalować regulatory strumienia świetlnego źródeł światła, zwane potocznie ściemniaczami. Pozwalają one na optymalizowanie poziomu natężenia oświetlenia i odpowiednio także zużywanej mocy. Montuje się je w puszkach w miejsce zwykłych łączników. Należy jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku jest to możliwe. Ściemniacze bez problemu sterują żarówkami halogenowymi (standardowe powoli odchodzą do lamusa), ale gdy chce się ich użyć do sterowania świetlówkami kompaktowymi, trzeba zainstalować specjalne, dostosowane do tego lampy. Z kolei współpraca ściemniacza ze świetlówkami liniowymi wymaga zastosowania odpowiedniego stabilizatora.