Rynny w dachu bez okapu. Orynnowanie za gzymsem, czy na gzymsie?

Wraca moda na dachy bez okapów. Jest wiele sposobów ich odwodnienia dachu. Zobacz, jakie rynny dopasować do dachu bez okapów i jak się je montuje.

Wbrew pozorom takie rozwiązanie nie jest nowym pomysłem współczesnych architektów. Przed laty powszechnie budowano domy bez okapów. Rynny podwieszano do krawędzi albo mocowano na gzymsie. Nowoczesne techniki blacharskie pozwalają wykonać jeszcze inne systemy rynnowe. Odwodnienie dachu bez okapu jest niezwykle ważne, bo woda ściekająca z połaci mogłaby ją zawilgocić i zniszczyć. Połacie można odwodnić na kilka sposobów – od tradycyjnego z widocznymi rynnami i rurami spustowymi po całkowite ukrycie odwodnienia w dachu i elewacji.

Orynnowanie na krawędzi

Żeby umocować system rynnowy na krawędzi dachu, krokwie powinny kończyć się równo z murem albo kilka centymetrów przed jego skrajem. Należy do nich przytwierdzić deskę okapową i osłonić ją obróbką blacharską. Rynhaki mocuje się na desce okapowej. Mogą też być one przykręcone bezpośrednio do krokwi. Szczyt muru trzeba osłonić pasem podrynnowym. Innym rozwiązaniem jest podwieszenie orynnowania na ścianie bezpośrednio pod krawędzią dachu. Ten fragment ściany powinien być również osłonięty blachą, żeby woda w wypadku przelania się przez krawędź rynny nie niszczyła elewacji. Gdy chcesz podwiesić rynny pod krawędzią dachu, musisz zbudować taki układ, w którym woda będzie ściekała mniej więcej w jednej trzeciej szerokości rynny.

Rynny na gzymsie

Najprościej ułożyć rynny na płaskim gzymsie. Na górnej krawędzi muru trzeba zbudować konstrukcję, na przykład z płyt OSB lub dekoracyjnych elementów okładzinowych, do której będzie można przymocować system rynnowy. Całość musi być osłonięta obróbkami blacharskimi, tworząc pas podrynnowy i okapowy. Rynhaki mogą być przymocowane do pasa podokapowego tak, że rynny będą leżały na gzymsie albo wisiały nad nim. Na gzymsie można ułożyć orynnowanie z dowolnego materiału. Najważniejsze jest to, żeby system był szczelny. Każda awaria grozi wlaniem się wody w konstrukcję ścian, dlatego producenci zalecają tutaj systemy składające się z elementów trwale połączonych. Najlepsze będzie orynnowanie lutowane ze stali ocynkowanej, z aluminium, cynku-tytanu lub miedzi. Istnieją także systemy orynnowania klejonego. Lepsze będą rynny o przekroju kwadratowym, bo mają większą pojemność niż półokrągłe o tej samej szerokości.

Zobacz galerię 13 zdjęć

Autor: RHEINZINK

Blacha płaska z cynku-tytanu jest materiałem uniwersalnym. Połączona na rąbek służy do budowy estetycznych i niezwykle trwałych dachów. Coraz powszechniejsze jest stosowanie blachy także na elewacjach. Jeśli połać dachu nie jest ogromna, można nie montować orynnowania. Odsunięcie blachy na ruszcie od lica ściany sprawia, że woda nie będzie ciekła po murze

Rynny za gzymsem

Rynny mogą być ukryte za gzymsem, a nawet w pokryciu w pewnej odległości od krawędzi dachu. Gzyms buduje się tak, że powstaje w nim zagłębienie osłonięte na przykład pionową ścianką na szczycie ściany. Rynny można położyć w niecce schowanej za frontową płaszczyzną gzymsu. Również gotowe gzymsy ceramiczne są dostępne w wersji z zagłębieniem. Można je także ustawić jeden nad drugim z wysunięciem górnego do przodu, tak że za nim powstaje przestrzeń przeznaczona na orynnowanie. Najbardziej radykalne jest przerwanie pokrycia dachowego, żeby bezpośrednio w nim ukryć system odprowadzenia wody. Buduje się tam konstrukcję, zwykle z płyt drewnopochodnych, osłoniętą obróbkami blacharskimi. Stanowi ona ukryte pasy: podrynnowy i podokapowy. W przestrzeni schowanej za gzymsem rynny mocuje się podobnie jak w innych miejscach. W wypadku ulewy nadmiar wodę będzie przelewał się do konstrukcji. Dlatego najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest zbudowanie z blachy rynny wewnętrznej w postaci koryta. Ma ona znacznie większą pojemność niż rynna półokrągła, a nawet kwadratowa zajmujące tę samą szerokość. Rury spustowe można wyprowadzić za pomocą kształtek na elewację lub w niej schować. W ukrytym orynnowaniu bezwzględnie stosuje się wyłącznie systemy trwale połączone, czyli najlepiej lutowane.

Rynny leżące na dachu

Innym rozwiązaniem dla domu bez okapów są rynny leżące wykonywane z aluminium lub miedzi. Minimalny spadek dachu, do którego mogą być zastosowane, to 18º. Jest to uwarunkowane zachowaniem szczelności oraz odpowiednim odprowadzaniem wody opadowej. Rynna leżąca to pas blachy zakończony półokrągłym wywinięciem, który mocuje się do obróbki blacharskiej na gzymsie lub do pokrycia dachowego w odległości kilku-kilkunastu centymetrów od brzegu. Zwykle stanowi ona drugi pas blachy od dolnej krawędzi. Wyżej układa się kolejny pas wywinięty tak, żeby woda spływała do rynny. Poszczególne odcinki klei się i dodatkowo nituje. Rynny są podparte hakami mocowanymi do połaci. Wodę odprowadza się przez wylot otwarty (sztucer), łącząc go za pomocą kolanek z rurą spustową prowadzoną na ścianach budynku.

Prowadzenie rur spustowych

W orynnowaniu podwieszonym do krawędzi dachu rury spustowe mocuje się do sztucera wmontowanego w rynnę. Dalej pionowo rury prowadzi się po elewacji. Gdy odwodnienie dachu jest odsunięte od jego krawędzi, oddzielone gzymsem lub wręcz ukryte w pokryciu, żeby wyprowadzić rury z tej przestrzeni na elewację, trzeba zastosować odpowiednio wyprofilowane kształtki. Takie przejście może przebiegać po elewacji, na przykład omijając gzyms, lub być ukryte w gzymsie. Same rury spustowe są zwykle prowadzone po elewacji. Tak jak chowamy rynny, możesz także ukryć rury spustowe. Wymaga to zbudowania wnęki w ścianie i odpowiedniego poprowadzenia warstw termoizolacyjnych, żeby uniknąć powstania mostków termicznych.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Autor: Andrzej Szandomirski

Żeby wyprowadzić rury spustowe, można zastosować tradycyjny pionowy sztucer, który zostanie przeprowadzony przez przerwę w gzymsie. Dalej prowadzi się je po elewacji

Dach bez okapów i bez rynien

Modne jest pokrywanie dachów i fragmentów elewacji tym samym materiałem, na przykład blachą płaską na rąbek czy płytkami włókno-cementowymi. Zaletą tych rozwiązań jest to, że można w ogóle nie wykonywać okapu ani nie montować systemu rynnowego. Najbezpieczniej jest pokryć całą ścianę taką okładziną, bo zabezpieczy ją nie tylko przed deszczem, lecz także przed wpływem jakichkolwiek czynników atmosferycznych. Można też ułożyć okładzinę tylko na górnej części ściany. Pokrycie mocuje się na ruszcie. Trzeba również utworzyć szczelinę wentylacyjną, przez którą powietrze będzie dostawało się pod dach. Dolną krawędź pokrycia elewacji należy wykończyć kapinosem. Dzięki temu krople wody będą skapywały w odległości kilku centymetrów od niej. Jeśli dodatkowo pozostały fragment będzie wykończony materiałami odpornymi na wodę, zawierającymi dodatki odpychające wodę albo pokryty powłokami hydrofobowymi, nie ulegnie ona zniszczeniu.

Gotowy system do dachów bez okapu

Jest dostępny gotowy system przeznaczony do odwodnienia domu o ścianach trójwarstwowych. Stalowe rynny prostokątne układa się na wieńcu. Jest to system składany z elementów o brzegach wyprofilowanych tak, że jeden wsuwa się w drugi. Ale poszczególne elementy rynien należy dodatkowo skleić. Producent dopuszcza też jego lutowanie. Najważniejsze, żeby była zapewniona w 100% jego szczelność. Rynny układa się bez spadków. W systemie nie ma narożników, więc jest on przeznaczony tylko do wykonywania prostych odcinków orynnowania. Rury spustowe odprowadzające wodę chowa się w warstwie ocieplenia. Na górnej krawędzi ściany do rynhaków mocuje się maskownicę, za którą jest schowane orynnowanie. Producent oferuje ją w dziesięciu kolorach oraz umożliwia polakierowanie na dowolny kolor z palety RAL. Dzięki temu można dopasować ją do barwy pokrycia dachowego lub elewacji.